tag:blogger.com,1999:blog-73741177320846974772024-03-13T01:29:49.683+01:00Historia Local de Ortoño e a MaíaEste é un lugar para a investigación histórica e xenealóxica da parroquia de San Xoán de Ortoño, e por extensión das terras da Maía, sobre todo dos concellos de Ames e Brión.
Aqui publicaranse os artigos da folla parroquial de Ortoño, adicados a historia, etnografía, e xenealoxía dos lugares e as xentes que a conforman.L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.comBlogger277125tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-81902603872571009262015-12-13T23:40:00.000+01:002015-12-14T13:44:29.412+01:00Escudo da Condomiña<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://2.bp.blogspot.com/-81CZV7uxWZY/Vm3zt7vF1TI/AAAAAAAABr4/GyivVzMkpXg/s1600/CCF08062009_00044.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="http://2.bp.blogspot.com/-81CZV7uxWZY/Vm3zt7vF1TI/AAAAAAAABr4/GyivVzMkpXg/s320/CCF08062009_00044.jpg" width="279" /></a></div>
<span style="background-color: white; font-family: sans-serif; font-size: 14.3px; line-height: 21.45px;">Investigando o orixe e sucesión da casa da Condomiña na parroquia de Ortoño no concello de Ames leva o enlace desta na segunda metade do s. XVIII ca de Carracedo en Sotolongo en Lalín. Sen embargo hai un dato que non ten sentido.</span><br style="background-color: white; font-family: sans-serif; font-size: 14.3px; line-height: 21.45px;" /><span style="background-color: white; font-family: sans-serif; font-size: 14.3px; line-height: 21.45px;">O primeiro posuidor coñecido do lugar da Condomiña foi Joan González da Condomiña “ el viexo” casado con Catalina González que viviron na segunda metade do s. XVI. Joan debeu casar en segundas nupcias con María de Lago que ainda vivia nos primeiros anos do s. XVII. Sucedeuno outro Juan Gonzalez da Condomiña, que ó igual que seu pai tivo moitos descendentes. Un deles foi Alonso González que casou con Paula Suárez de Solis, de ascendencia para min descoñecida. Tamén este matrimonio tivo moita descendencia entroncando con persoas relevantes. Entre estos destaca unha filla chamada Melchora González de Solís que casou con un tal D. Carlos Bermúdez de Castro, tamén de ascendencia descoñecida.</span><br style="background-color: white; font-family: sans-serif; font-size: 14.3px; line-height: 21.45px;" /><span style="background-color: white; font-family: sans-serif; font-size: 14.3px; line-height: 21.45px;">Este D. Carlos Bermúdez de Castro foi xuiz e meiriño maior das xurisdicións de Altamira e Barcala polo conde de Altamira, durante os primeiros anos do s. XVIII. En 1718 quedou viuvo e casou en segundas nupcias con outra viuva: Dª María Suárez de Figueroa, descendente da casa de Ons. A Dª María morréralle o seu primeiro marido que era D. Domingo Rodriguez de Pazos, avogado da Real audiencia e descendente da Casa de Senande. Este matrimonio estaba asentado en Calo, San Lourenzo de Agrón (concello de Brión), segundo a información de nobreza no concello de Santiago que fixeran seus bisnetos D. Vicente e D. Antonio Duran e Varela en 1787. D. Vicente chegou a ser cura de Ortoño a primeiros do s. XIX.</span><br style="background-color: white; font-family: sans-serif; font-size: 14.3px; line-height: 21.45px;" /><span style="background-color: white; font-family: sans-serif; font-size: 14.3px; line-height: 21.45px;">Polos libros de fundación de misas parece que D. Carlos Bermúdez de Castro non tivo fillos e puido ter herdado a casa da Condomiña o matrimonio asentado en Santa María de Conxo formado por D. Marcos Bermúdez de Castro e Dª Antonia de Pazos e Figueroa. Esta Dª Antonia era unha das varias fillas de D Domingo Rodriguez de Pazos e Dª María Suárez Figueroa e D. Marcos había de ser algun familiar próximo de D. Carlos.</span><br style="background-color: white; font-family: sans-serif; font-size: 14.3px; line-height: 21.45px;" /><span style="background-color: white; font-family: sans-serif; font-size: 14.3px; line-height: 21.45px;">Sucedeu posteriormente na casa da Condomiña unha filla de D. Marcos e Dª Antonia que se chamaba Dª Ygnacia Bermúdez de Castro que casou con D. Manuel Suárez. Este tamén exercería o oficio de xuiz pero na xurisdición da Maía.</span><br style="background-color: white; font-family: sans-serif; font-size: 14.3px; line-height: 21.45px;" /><span style="background-color: white; font-family: sans-serif; font-size: 14.3px; line-height: 21.45px;">Dª Ygnacia Bermúdez de Castro enviuvou e non voltou casar. Morreu o 11 de maio de 1788 na ponte da Rocha, en Conxo, e alí foi soterrada. Non consta que tivese descendentes pero si un sucesor que foi D. Pedro de Noboa e Soutomaior fillo de D. Juan Antonio de Novoa señor da casa de Carracedo en Santa María de Soutolongo, concello de Lalín. D. Pedro de Noboa estaba casado con Dª Josefa Bermúdez. Suponse que esta señora tería relación ca casa da Condomiña e de esa forma os Novoa foron os seus continuadores.</span><br style="background-color: white; font-family: sans-serif; font-size: 14.3px; line-height: 21.45px;" /><span style="background-color: white; font-family: sans-serif; font-size: 14.3px; line-height: 21.45px;">Hai outros descendentes da casa de Carracedo que tamén casaron con outras linaxes laterais da casa da Condomiña na Maía a finais do s. XVIII e comezos do XIX.</span><br style="background-color: white; font-family: sans-serif; font-size: 14.3px; line-height: 21.45px;" /><span style="background-color: white; font-family: sans-serif; font-size: 14.3px; line-height: 21.45px;">O curioso da historia é o escudo que conserva a casa que debeu ser desta familia na Condomiña. Conta César Gómez Buxán en Pazos y Moradas Hidalgas de Deza referindose a casa de Carracedo, que uns dos seus máis antigos posuidores foron Alonso López e Isabel Bermúdez que vivian en Soutolongo cara 1577. Pois ben, na casa da Condomiña aparece o seu escudo en baixo releve e con trazas do s. XVI cos nomes do primeiro matrimonio, non da Condomiña senon de Carracedo!!. Sabese porque ten unha inscrición que di: ALVº LCPZ CON ISAVL VERMMEZ . ARMAS DE LOS NOBOAS INFAZONES ALVARO LOPEZ</span><br style="background-color: white; font-family: sans-serif; font-size: 14.3px; line-height: 21.45px;" /><br style="background-color: white; font-family: sans-serif; font-size: 14.3px; line-height: 21.45px;" /><span style="background-color: white; font-family: sans-serif; font-size: 14.3px; line-height: 21.45px;">Sen embargo, os seus nomes non aparecen en ningunha documentación da Condomiña. O lugar tiñano os González da Condomiña por foro directo do Cabido de Santiago, renovado varias veces en 1ª e 2ª voz, sen mención algunha a ningún López de Carracedo. Pero o máis interesante é que o entronque dos López de Carracedo cos Noboa é de finais do s. XVII. César Gómez Buxán conta que María López Salgado casa con D Francisco de Novoa, fidalgo procedente da provincia de Ourense. Fillo de Bartolomé de Novoa e Isabel Díaz de Carvajales, veciños do lugar de Portela de Arriba en San Xoan de Coiras.</span><br style="background-color: white; font-family: sans-serif; font-size: 14.3px; line-height: 21.45px;" /><span style="background-color: white; font-family: sans-serif; font-size: 14.3px; line-height: 21.45px;">Parece a todas luces que esta unión dos López de Carracedo cos Novoa foino con un familiar lonxano, pois pola inscrición da Condomiña parece que os de Carracedo estaban enlazados dende antigo cos ”Noboas infanzones”.</span><br style="background-color: white; font-family: sans-serif; font-size: 14.3px; line-height: 21.45px;" /><span style="background-color: white; font-family: sans-serif; font-size: 14.3px; line-height: 21.45px;">De todolos xeitos que apareza o escudo dos de Carracedo na Condomiña douscentos anos antes de que ambas casas se entroncaran, non parecendo ter relación algunha, é moi raro. Puideron telo reproducilo no s. XVIII copiando un da casa de Carracedo. Pero entón faríano cos modelos da época. O da Condomiña parece totalmente autentico pola traza e o desgaste.</span>L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-88386280110249101642014-01-02T00:05:00.000+01:002014-01-02T00:09:03.400+01:00Os matrimonios en Ortoño.<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Entre os anos 1659 e 1900, ambos incluídos, houbo en Ortoño 1549
matrimonios dos que se ten constancia. Destes, 731 ámbolos dous contraintes
eran naturais de Ortoño. Dos restantes 818, 772 foron matrimonios mixtos, onde
a inmensa maioría o mozo non era de Ortoño e a moza si. E finalmente uns 46
matrimonios onde ambos contraintes non era naturais de Ortoño. É certo que
moitos destes matrimonios pasaron a residir fora de Ortoño, xa que era costume
que a noiva fixese o seu enlace na igrexa parroquial de onde era natural, aínda
que despois pasase a vivir na parroquia do seu marido. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Os matrimonios mixtos esténdense máis ou menos uniformemente ó longo de
estes dous séculos e medio. Sen embargo, existe unha evolución co paso do
tempo. Así nos s. XVII e XVIII abundaban os enlaces entre xentes de parroquias
veciñas a Ortoño, pero a medida que nos achegamos o final do s. XVIII e
entramos no XIX esa tendencia muda. Baixan as unións entre os veciños da
comarca e empezan a vir xentes, maiormente varóns de outras bisbarras que casan
en Ortoño, formando novas familias. Esta tendencia non é exclusiva de Ortoño se
non que debeu ser común a todas as parroquias do val da Maía.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Como exemplo temos a veciña parroquia de Bugallido. Dos 772 matrimonios
mixtos que tiveron lugar en Ortoño, houbo 130 que correspondían a feligreses de
Bugallido que casaron en Ortoño. A seguinte con máis enlaces en Ortoño é Os
Ánxeles con 101 nos 241 anos deste período. E en terceiro lugar, para rematar
este reconto, situase San Xulián de Bastavales con 54 unións. Entre as tres
suman máis dun tercio de todos os matrimonios mixtos..Resultado máis que
natural e esperado tendo en conta que ámbalas tres manteñen límites xeográficos
comúns con Ortoño. Hai que ter en conta que este dato pode ser engañoso xa que
posiblemente a metade de estes enlaces acababan por asentarse a partes iguais
nas parroquias de orixe dos novos conxugues. Pola contra os enlaces entre
xentes, sobre todos varóns, de parroquias lonxanas a Ortoño, con feligresas de
Ortoño, aínda que sexan menores en número soianse asentar en Ortoño.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Damos a continuación o nome de todas estas parroquias agrupadas por
concellos, cidades, bispados ou países que suman un total de 203. Da maior
parte delas soamente un veciño ou dous acabou casando en Ortoño.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Abegondo:</span></b><span lang="GL"> Visoño.<b><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Ames:</span></b><span lang="GL"> Agrón, Ameixenda, Ames, Biduido,
Bugallido, Covas, Lens, Piñeiro, Trasmonte.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Arteixo</span></b><span lang="GL">: Monteagudo<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Arzua</span></b><span lang="GL">: Arzua, Burres, Domboan, Oines, Rendal,
Villantime.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Astorga (diocese):</span></b><span lang="GL"> Quintanilla de la cuesta, concello de
Truchas, provincia de León.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Baña, A:</span></b><span lang="GL"> A Baña, Barcala, Barro, A Riba,
Cabanas, Corneira, Ermida, Fiopáns, Lañas, Marcelle, Ordoeste, Troitosende.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Barcelona (cidade)<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Betanzos: </span></b><span lang="GL">Piadera<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Boimorto: </span></b><span lang="GL">Andarao, Arceo.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Boqueixón</span></b><span lang="GL">: Pousada<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Brión:</span></b><span lang="GL"> Ánxeles,Bastavales (Divino Salvador),
Bastavales (San Xulián), Boullón, Brión; Óns, Viceso.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Cabana de Bergantiños</span></b><span lang="GL">: Nantón, Rioboo.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Cambre: </span></b><span lang="GL">Cecebre<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Carballo:</span></b><span lang="GL"> Entrecruces, Rus.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Cerceda:</span></b><span lang="GL"> Cerceda, Rodis, Xesteda.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Cesuras:</span></b><span lang="GL"> Filgueira da Barranca.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Coristanco</span></b><span lang="GL">: Agualada, Coristanco, Cuns, Oca, Seavia.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Culleredo</span></b><span lang="GL">: Rutis<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Cuntis</span></b><span lang="GL">: Cequeril, Cuntis, Estacas, Piñeiro.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Estrada:</span></b><span lang="GL"> Couso<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Frades:</span></b><span lang="GL"> Abellan, Aña, Gafoy, Lendoira, Moan,
Papucín.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Francia (Pais)<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Lalín: </span></b><span lang="GL">Soutolongo<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Laracha:</span></b><span lang="GL"> Montemaior<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Lopera (provincia de Jaen)<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Lousame:</span></b><span lang="GL"> Lousame, Toxosoutos, Vilacoba.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Lugo (diocese):</span></b><span lang="GL"> Taboada, Agrade en Chantada, Bonxe en
Outeiro de Rei, Arcos en Chantada, Lugo<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Mazaricos</span></b><span lang="GL">: Eirón.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Meaño:</span></b><span lang="GL"> Dena.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Melide:</span></b><span lang="GL"> Melide<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Mesía:</span></b><span lang="GL"> Bascoy, Benza, Boado, Castro, Mesía, Olas<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Moraña</span></b><span lang="GL">: Lamas, Laxe, Moraña, Sayans.<b><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Muros: </span></b><span lang="GL">Louro<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Negreira</span></b><span lang="GL">: Albite, Aro, Gonte, Logrosa, Portor.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Noia:</span></b><span lang="GL"> Barro, Noia Roo.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Ordes:</span></b><span lang="GL"> Barbeiros, Poulo.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Oroso</span></b><span lang="GL">: Cárdama, Marcoa, Oroso, Senra,
Villaromaris.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Outes:</span></b><span lang="GL"> Outeiro<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Oviedo (diocese):</span></b><span lang="GL"> Riofrío<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Padrón:</span></b><span lang="GL"> Carcacia, Cruces, Iria, Padrón.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Pino, O</span></b><span lang="GL">: Arca, Castrofeito, Cerceda, Gonzar,
Medín, Pastor.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Poio:</span></b><span lang="GL"> Samieira<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Pontevedra (cidade)<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Porto do Son</span></b><span lang="GL">: Goians<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Portugal (pais):</span></b><span lang="GL"> Aracide, Laros en Filgueira da Foz, Rilo,
Vieira en Leiría.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Rianxo (Vila)<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Ribeira: </span></b><span lang="GL">Artes, Carreira.<b><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Rois: </span></b><span lang="GL">Augasantas, Buxán, Costa, Remedelo,
Loroño, Ribasar, Sorribas, Urdilde.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Sada</span></b><span lang="GL">: Mondego.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Santiago:</span></b><span lang="GL"> Agros, Busto, Barciela, Berdía, Conxo,
Eixo, Enfesta, Grixoa, Laraño, Figueiras, Real Hospital, Sabugueira, San
Fructuoso, San Juan Apóstolo, Santa Susana, Sar, Villestro.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Santacomba</span></b><span lang="GL">: Fontecada, Freixeiro, Montouto,
Santacomba, Ser, Xallas de Castriz.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Sobrado dos monxes</span></b><span lang="GL">: Folgoso<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Teo:</span></b><span lang="GL"> Calo, Óns, Rariz, Teo.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Tordoia:</span></b><span lang="GL"> Bárdaos, Cabaleiros, Castenda, Gorgullos,
Viladabade.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Touro:</span></b><span lang="GL"> Lojo, Ribeira.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Trazo:</span></b><span lang="GL"> Campo, Morlán, Restande, Xavestre.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Tui (diocese)</span></b><span lang="GL">: Caldelas Tui, A Guarda, Salcidos,
Tortoreos, Tui.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Val do Dubra:</span></b><span lang="GL"> Arabexo, Bembibre, Buxán, Coucieiro,
Nibeiro, Paramos, Portomouro, Rial, Sanroman, Vilariño.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Vedra:</span></b><span lang="GL"> Ponteulla<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Vilagarcia de Arousa:</span></b><span lang="GL"> Carril, Sobran.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Vimianzo</span></b><span lang="GL">: Cambeda, Tines, Treos.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL">Zas:</span></b><span lang="GL"> Gándara, Méanos.<o:p></o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-58986714042308821862013-10-31T23:51:00.000+01:002013-10-31T23:51:35.499+01:00A linaxe Martínez-Viojo XII<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;">12. Conclusións<o:p></o:p></span></b></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;">Os Martínez
Viojo, como vimos, non eran unha anónima e sinxela familia de aldea como até
agora se veu supoñendo. Os seus antepasados estaban relacionados con familias e
persoas relevantes da súa contorna, de forma que nos permiten debuxar unha
situación e posición acomodada na sociedade rural da súa época.<o:p></o:p></span></div>
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><o:p></o:p></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;">Sen ir máis lonxe<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:29"><span style="color: teal;">,</span></ins></span>
o propio José Martínez Viojo consegue unha prebenda, non pouco importante, e
ademais obtida a través, supostamente, da familia materna de Rosalía; nada
menos que de mans do seu mesmo avó<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:30"><span style="color: red;">:</span></del></span><span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:30"><span style="color: teal;">,</span></ins></span>
o señor do pazo de Arretén, co que
quizais puidese ter lazos de afinidade. Isto lévanos a unha relación entre o
Castro de Arretén con José Martínez Viojo moi anterior ao nacemento de Rosalía.
Tampouco nos parece acertada a cualificación ofrecida por de Álvarez Ruíz de
Ojeda, cando ao falar do seu testamento, di que o capelán non era máis que un
cura de aldea. Talvez non fose un intelectual, pero a súa carreira eclesiástica
arrincou dunha forma brillante e, de querer, tería alcanzado, postos máis elevados.<o:p></o:p></span></div>
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><o:p></o:p></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;">A súa familia
mantiña unha posición desafogada economicamente. Con todo, ao penetrar
no século XIX, notamos unha degradación en todos os aspectos. Aquel século foi
un período de profundos cambios que esixían unha gran pericia para salvar os infortunios
e aproveitar as oportunidades, pericia e habilidade que decididamente os
moradores da casa do Castro non tiveron. A desamortización dos bens da Igrexa,
dos que gozaban en gran parte, debeu ser o seu peor revés, unido a outras
graves dificultades que foron minguando a súa posición económica, familiar e
social, até desembocar en pobreza, fame e emigración.<o:p></o:p></span></div>
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><o:p></o:p></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;">O matrimonio
nesta familia foi un caso atípico no
seu estrato social. Vimos, como outros parentes e familias de semellantes
facendas e ascendentes<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:32"><span style="color: teal;">,</span></ins></span> esforzáronse en buscar matrimonios
vantaxosos, mantendo e fortalecendo vínculos, patrimonios e status nos seus
propios ámbitos. A dúbida que nos queda é se na casa do Castro, os maiores
relaxáronse neste sentido e deixaron libremente aos seus fillos elixir<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:32"><span style="color: teal;">,</span></ins></span>
ou pola contra as circunstancias non lles deixaron outras eleccións.
Posiblemente non souberon outear as distintas crises do XIX e deixaron de se preocupar
obedecendo os desexos do corazón.<o:p></o:p></span></div>
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><o:p></o:p></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;">Esta situación de
decadencia veríase reflectida tamén no capelán de Iria. Aos 52 anos de idade
ten que asumir, con humildade, a extinción da súa prebenda e suplicar un
pequeno beneficio. Pero xa antes, quizais desde a súa incorporación á colexiata
viuse sumido nun deplorable ambiente debido á crise moral do clero de Iria.
Como nos apunta Álvarez Ruiz de Ojeda, o Cabido de Iria arrastraba graves
problemas como conflitos de autoridade, discordias, e condutas deplorables dos
seus membros como malversación, amancebamento e mesmo o homicidio. Esta
situación debeu influír na vida cotiá de Martínez Viojo e tamén na da súa
familia como membro predominante nela. Poida que sexa unha explicación para
entender a secuencia dos seus descendentes no Castro.<o:p></o:p></span></div>
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><o:p></o:p></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;">Fortalecen de verosimilitude o relato transmitido as
coherencias atopadas na carta de Luís Tobío: o sobriño do capelán que vivía na
casa do Castro ao tempo do nacemento da escritora; a existencia dun xastre en
Ortoño e ademais emparentado cos Martínez Viojo; os seus fillos de pouca idade
nese período de tempo.
Máxime se temos en conta o gran período transcorrido
dende o nacemento de Rosalía e a carta a Bouza-Brey.
Este período temporal é máis grande incluso
respecto doutros datos como son<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:36"><span style="color: teal;">,</span></ins></span> por exemplo<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:36"><span style="color: teal;">,</span></ins></span> a
existencia dun tío mercedario no compostelán convento de Conxo. Por todo isto,
parece haber un fondo de verdade, polo menos en parte, na historia que vincula
Rosalía con Ortoño.<o:p></o:p></span></div>
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><o:p></o:p></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;">Pero se Rosalía
non tivese relación algunha con Ortoño, como se desprende do escrito atribuído
a Anxo Baltar, non podería albergar trato e agarimo coas irmás e sobriños de
José Martínez Viojo, se non fose porque os tratou con frecuencia durante a súa
infancia e mocidade, xa sexa na casa do Castro, en Padrón ou en Santiago. Esta
relación tería que ser froito de visitas periódicas das irmás do capelán á nena
e, reciprocamente desta acompañando
á súa madriña<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:37"><span style="color: red;">,</span></del></span> á casa do Castro. É posible que
estes encontros se interrompesen co matrimonio de Rosalía, e da dependencia
desta da localización do traballo do seu marido.<o:p></o:p></span></div>
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><o:p></o:p></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;">Todo isto non
certifica a paternidade de Martínez Viojo, soamente unha relación. Rosalía e a
súa familia coñecían ao capelán por selo dunha fundación da súa casa. Esta
relación remontaríase a 1819, e quizais tampouco disipa a especulación sobre un
posible trato entre o Castro e o capelán para cargar el, a ollos da opinión
pública, da paternidade de Rosalía. Posibilidade que vemos moi remota.<o:p></o:p></span></div>
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><o:p></o:p></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;">De todos os
xeitos parece probable que se Rosalía coñecía esta familia, tamén sabería da
súa situación, coa cal tería certa identificación. Esta relación tería que
influír en ambas as partes, tanto na familia da casa do Castro como na poetisa.
Nunha memoria popular de Ortoño falábase de Estrella<a href="file:///E:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn1" name="_ftnref1" style="mso-footnote-id: ftn1;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>,
a filla sen pai, como unha nena que cando levaba a pastar as vacas adoitaba
cantar moi docemente no Castro, talvez inclinada pola fama de Rosalía. Do seu
incógnito pai dicíase que era mariñeiro ou que embarcara,
quizá sería un emigrante. Estrella ten moitas similitudes cunha Rosalía nena.
Non sería talvez o seu recordo mesturado co da propia escritora, e tamén coa
súa obra, o que realmente sobreviviría na tradición. </span></div>
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><o:p></o:p></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;">Doutra banda<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:39"><span style="color: teal;">,</span></ins></span>
a situación de desamparo das mulleres da familia do Castro, as súas
maternidades fóra do matrimonio, posiblemente forzadas por situacións de
inxustiza e opresión<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:39"><span style="color: teal;">,</span></ins></span> influirían en Rosalía e na súa obra.
Coñecemos a denominada “dimisión”<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:40"><span style="color: teal;">,</span></ins></span> pola cal
en 1881 deixaba de escribir sobre Galicia e en galego debido á polémica
suscitada pola publicación nese ano do seu articulo “Costumbres gallegas” onde
sinalaba que sobrevivía a prostitución hospitalaria<a href="file:///E:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn2" name="_ftnref2" style="mso-footnote-id: ftn2;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>.
Lembremos a primeira novela de Rosalía<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:40"><span style="color: teal;">,</span></ins></span> <span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:40"><span style="color: red;">“</span></del></span><i style="mso-bidi-font-style: normal;">A filla do mar</i><span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:40"><span style="color: red;">”</span></del></span>, na que
se supón unha homenaxe á súa nai solteira e valente ante a sociedade; nela
tamén poida que se evoque un recordo á situación daqueloutras mulleres.<o:p></o:p></span></div>
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><o:p></o:p></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;">As relacións de
Rosalía de Castro coa súa suposta familia paterna quedan comprobadas. Cremos
que o contacto con esta puido influír profundamente na súa obra. Con todo non pensamos que se poidan atopar nunca
evidencias documentais da paternidade de José Martínez Viojo. De ser certa, era
unha realidade soamente insinuada polos rumores<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:41"><span style="color: teal;">,</span></ins></span> pero non
manifestada na documentación.<o:p></o:p></span></div>
<br />
<div style="mso-element: footnote-list;">
<!--[if !supportFootnotes]--><br />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1" style="mso-element: footnote;">
<div class="MsoFootnoteText" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<a href="file:///E:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref1" name="_ftn1" style="mso-footnote-id: ftn1;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><span style="font-size: x-small;"> Tradición
recollida da actual propietaria da Casa do Castro de Ortoño.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn2" style="mso-element: footnote;">
<div class="MsoFootnoteText" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<a href="file:///E:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref2" name="_ftn2" style="mso-footnote-id: ftn2;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><span style="font-size: x-small;"> Cf. V. <span style="font-variant: small-caps;">Álvarez Ruíz de Ojeda, </span><i style="mso-bidi-font-style: normal;">Sobre a “dimisión” de Rosalía: unha carta
inédita de Manuel Murguia</i>, en: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Gr<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:43"><span style="color: red;">a</span></del></span><span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:43"><span style="color: teal;">i</span></ins></span>al</i>
131 (1996)<span style="color: teal;"><span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:43">.</ins></span><o:p></o:p></span></span></span></div>
</div>
</div>
L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-65127233880639437442013-08-26T01:11:00.001+02:002013-08-26T01:11:29.124+02:00A linaxe Martínez-Viojo XI<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;">Os descendentes dos Martínez Viojo<o:p></o:p></span></b></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><o:p> </o:p></span></b></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;">Esta
deterioración material, a repartición e perda dunha facenda con baixas cargas a
unha situación máis gravosa, o empobrecemento e a posterior emigración dos
homes da familia, ca consecuente viudez en vida das súas mulleres, fixo
aumentar as penalidades aos habitantes da Casa do Castro.<o:p></o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><o:p> </o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;">Así, o matrimonio
que alí vivía estaba formado por Antonio Martínez e Segunda Mera e eran pais de
seis fillos. Todos eles viven na mesma casa, aínda cando mortos os seus pais,
algúns casan e teñen á súa vez fillos. Segunda Mera despois de viúva ten unha
filla máis de pai incógnito chamada Teresa e que lembra no seu testamento<a href="https://www.blogger.com/editor/static_files/blank_quirks.html#_ftn1" name="_ftnref1" style="mso-footnote-id: ftn1;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
o 16 de marzo de 1856 no seu leito de morte<a href="https://www.blogger.com/editor/static_files/blank_quirks.html#_ftn2" name="_ftnref2" style="mso-footnote-id: ftn2;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>.
O seu fillo Santiago, que emigrara á Habana, ao retornar contraeu matrimonio
con María Manuela Blanco, unha veciña de Bertamiráns da mesma parroquia, do cal
naceu un fillo de nome Víctor. Pouco puido gozar Santiago do seu fillo, pois no
mesmo ano do seu nacemento, en 1863, morrería el con 29 anos. Cinco anos
despois a súa nova viúva tería un fillo natural chamado Pablo, para o cal a súa
nai se empeña, en 1882, para pagarlle a súa pasaxe á illa de Cuba<a href="https://www.blogger.com/editor/static_files/blank_quirks.html#_ftn3" name="_ftnref3" style="mso-footnote-id: ftn3;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[3]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><o:p> </o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;">Outra sobriña de
José Martínez Viojo, e irmá de Santiago, chamada Manuela, tamén ten de estado
solteira unha filla chamada María Estrella Martínez, que co paso do tempo
abandona a familia e pasa a servir na vila de Caldas de Reis onde tamén é nai
solteira.<o:p></o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><o:p> </o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;">Non mellor lles
ían as cousas aos de Maguxe. María Mariño, a filla de Teresa<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:21"><span style="color: teal;">,</span></ins></span> a irmá
do capelán, pasa a vivir co seu tío en Íria en 1853<a href="https://www.blogger.com/editor/static_files/blank_quirks.html#_ftn4" name="_ftnref4" style="mso-footnote-id: ftn4;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[4]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>
o grande ano da fame en Galicia. Vendo o panorama, aceptaría así a pequena
compensación contractual de coidar do seu tío e ser a súa herdeira. Lembremos a
situación da súa nai que en 1865 pide a habilitación de pobre ante os tribunais
de xustiza<a href="https://www.blogger.com/editor/static_files/blank_quirks.html#_ftn5" name="_ftnref5" style="mso-footnote-id: ftn5;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[5]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><o:p> </o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;">Non nos resulta
raro que en 1859 o capelán Martínez Viojo teña o ánimo decaído ao ver a
decrepitude da súa familia e do seu propio estado. Ese mesmo ano faría o seu
testamento no cal non desvela nada estraño da súa vida<a href="https://www.blogger.com/editor/static_files/blank_quirks.html#_ftn6" name="_ftnref6" style="mso-footnote-id: ftn6;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[6]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>.
Con todo, a través da carta de Luís Tobío cóntasenos que tamén nese ano se
entrevista con Rosalía en Ortoño. Rosalía casou un ano antes en Madrid con
Murguía, e agora aproveita para achegarse á apartada Casa do Castro para visitar
a familia Martinez Viojo. Quizais este sexa unha das últimas viaxes que faría a
aquela casa. Lembremos que Rosalía profesaba un profundo agarimo por María
Josefa, a irmá do capelán, á que chamaba, segundo parece<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:22"><span style="color: teal;">,</span></ins></span> <i style="mso-bidi-font-style: normal;">tía Maripepa</i><a href="https://www.blogger.com/editor/static_files/blank_quirks.html#_ftn7" name="_ftnref7" style="mso-footnote-id: ftn7;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[7]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><o:p> </o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;">Distinta foi a
rama desta <i style="mso-bidi-font-style: normal;">tía Maripepa</i>. María Josefa
Martínez Viojo casou en 1827 con José Tubío de Lamiño en Brión. Non habería
diferenzas notables cos seus irmáns a non ser porque cara ao final da década
dos corenta, o seu sogro trae desde Cádiz as reliquias dunha santa da época
romana. Non se figuraba esta familia que a intuición do patrucio resultaría, xa
que santa Minia tivo desde o principio, en que estivo depositada na súa mesma
casa de Lamiño, unha acollida moi cálida no ámbito relixioso da comarca.<o:p></o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><o:p> </o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;">Isto supuxo,
desde principios da década do cincuenta do século XIX, un auxe económico para
esta familia. María Josefa e o seu marido tiveron catro fillos que foron Ramón,
Francisco, Luís e Minia. Ramón<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:23"><span style="color: red;">,</span></del></span> rexentou o padroado de santa Minia e
casou con Juana de Campos González, filla de Miguel Campos Vázquez e de María
González de Nimo, veciños do lugar de Guitiande en Santa María dos Anxos
(Brión), e pertencentes a unha familia con certos ascendentes na comarca<a href="https://www.blogger.com/editor/static_files/blank_quirks.html#_ftn8" name="_ftnref8" style="mso-footnote-id: ftn8;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[8]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>.
Este matrimonio tivo tres fillos entre os que se contaba a Luís Andrés Tobío
Campos, que foi profesor en Viveiro e Santiago e que do seu matrimonio con
María Magdalena Melida Fernández tiveron entre outros ao notable galeguista
Luís Tobío Fernández, un dos fundadores do Seminario de Estudos Galegos na Casa
do Castro de Ortoño o 12 de outubro de 1923. Outro fillo de José Tubío e María
Josefa Martínez Viojo foi Luís Tubío Martínez, que tamén se dedicou ao ensino
en Brión, alcanzando a súa escola unha gran fama<a href="https://www.blogger.com/editor/static_files/blank_quirks.html#_ftn9" name="_ftnref9" style="mso-footnote-id: ftn9;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[9]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><o:p> </o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;">En 1871, á idade
de 73 anos, morre en Iria José Martínez Viojo, sendo inhumado no cemiterio de
Santa María Adina, o mesmo no que catorce anos despois sería enterrada a propia
Rosalía de Castro. Testou a favor da súa sobriña, María Mariño Martínez, que o
coidou e serviu dende 1853<a href="https://www.blogger.com/editor/static_files/blank_quirks.html#_ftn10" name="_ftnref10" style="mso-footnote-id: ftn10;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[10]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>.
Deixou tamén obxectos persoais á súa outra sobriña de Maguxe, que aínda hoxe conservan<a href="https://www.blogger.com/editor/static_files/blank_quirks.html#_ftn11" name="_ftnref11" style="mso-footnote-id: ftn11;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[11]</span></span><!--[endif]--></span></span></a>.
Tanto a unha como a outra tiveron descendencia continuando a asentada en Maguxe
até a actualidade.<o:p></o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><o:p> </o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;">En canto aos
descendentes de Juan Antonio Martínez Viojo e Segunda Mera, os sobriños do
capelán asentados na casa do Castro<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:28"><span style="color: red;">,</span></del></span> foron á
súa vez gran número. Pero a diferenza dos de Brión<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:28"><span style="color: red;">,</span></del></span> ou os de
Maguxe, o seu gran número obrigou a sucesivas particións da primitiva herdanza
o que os obrigou a enaxenar completamente o solar da casa do Castro. Así<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:28"><span style="color: teal;">,</span></ins></span>
a principios do século XX, a mesma casa estaba partida entre tres herdeiros, xa
netos e bisnetos de Antonio Martínez e Segunda Mera. Estes foron vendendo as
súas partes de forma que en 1923<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:28"><span style="color: teal;">,</span></ins></span> cando
nela se fundou o Seminario de Estudos Galegos<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:29"><span style="color: teal;">,</span></ins></span> o seu
propietario non tiña nada que ver coa antiga familia Martínez. Moitos destes
descendentes emigraron a América e os demais asentáronse no inmediato lugar da
Tarroeira chegando até hoxe en día.<o:p></o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt;">
<span lang="GL" style="mso-ansi-language: GL;"><o:p> </o:p></span></div>
<br />
<div style="mso-element: footnote-list;">
<!--[if !supportFootnotes]--><br />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1" style="mso-element: footnote;">
<div class="MsoFootnoteText" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<a href="https://www.blogger.com/editor/static_files/blank_quirks.html#_ftnref1" name="_ftn1" style="mso-footnote-id: ftn1;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><span style="font-size: x-small;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Cf., AHUS. Protocolo Notarial de José Ramón
Araujo de 1856, folio 57 e seguintes.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn2" style="mso-element: footnote;">
<div class="MsoFootnoteText" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<a href="https://www.blogger.com/editor/static_files/blank_quirks.html#_ftnref2" name="_ftn2" style="mso-footnote-id: ftn2;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><span style="font-size: x-small;"> É inhumada aos
dous días. Cf. AHDS, Fondo Parroquial<span style="color: black;"> 11523</span>
Libro XV, folio 176v.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn3" style="mso-element: footnote;">
<div class="MsoFootnoteText" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<a href="https://www.blogger.com/editor/static_files/blank_quirks.html#_ftnref3" name="_ftn3" style="mso-footnote-id: ftn3;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[3]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><span style="font-size: x-small;"> Cf. Apéndice
Documental 3. É interesante esta escritura no sentido do socorro prestado por
Manuela Campos Martínez, veciña de Castrigo na mesma parroquia de Ortoño á
empeñada viúva María Manuela Blanco da casa do Castro para que o seu fillo
puidese emigrar a Cuba. Aquela señora era unha das fillas de Josef de Campos
Vilacoba e Dª Vicenta Martínez Ponte y Andrade da antiga casa de Campos de
Castrigo. Este apelido Martínez era o mesmo da familia Martínez Viojo a través
dos seus parentes do lugar das Cortes, como xa se indicou. Trátase supostamente
dunha acción de caridade e axuda para cunha parente en problemas.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn4" style="mso-element: footnote;">
<div class="MsoFootnoteText" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<a href="https://www.blogger.com/editor/static_files/blank_quirks.html#_ftnref4" name="_ftn4" style="mso-footnote-id: ftn4;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[4]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><span style="font-size: x-small;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span> Cf. V. <span style="font-variant: small-caps;">Álvarez Ruíz de Ojeda, Ou. c.</span> <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Documento para a biografia de Rosalia de Castro: Testamento… </i><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>174: Teresa Martínez Viojo tivo co seu marido
dúas fillas. María, que naceu en 1834, (Cf. AHDS, Fondo Parroquial<span style="color: black;"> 11523</span>. Libro VII, folio 56v) a que serviu ao seu
tío, e Manuela, a que naceu no mesmo ano que Rosalía, concretamente o 10 de
xullo de 1837,( Cf. <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Ibíd.</i>. Libro VII,
78r.) en contra do que sostén V. Álvarez Ruíz de Ojeda.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn5" style="mso-element: footnote;">
<div class="MsoFootnoteText" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<a href="https://www.blogger.com/editor/static_files/blank_quirks.html#_ftnref5" name="_ftn5" style="mso-footnote-id: ftn5;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[5]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><span style="font-size: x-small;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span> <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Ibíd.<o:p></o:p></i></span></span></div>
</div>
<div id="ftn6" style="mso-element: footnote;">
<div class="MsoFootnoteText" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<a href="https://www.blogger.com/editor/static_files/blank_quirks.html#_ftnref6" name="_ftn6" style="mso-footnote-id: ftn6;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[6]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><span style="font-size: x-small;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span> <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Ibíd.<o:p></o:p></i></span></span></div>
</div>
<div id="ftn7" style="mso-element: footnote;">
<div class="MsoFootnoteText" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<a href="https://www.blogger.com/editor/static_files/blank_quirks.html#_ftnref7" name="_ftn7" style="mso-footnote-id: ftn7;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[7]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span style="font-size: x-small;"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span> Cf. J. <span style="font-variant: small-caps;">Caamaño Bournacell, </span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: ES;">“El linaje de Rosalía de Castro”, en:<i style="mso-bidi-font-style: normal;"> Boletín de la comisión de Monumentos de Lugo</i>, Tomo V, 105, nota 6</span><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;">. Mesmo
no seu último ano de vida, xa enferma, convidábaa a ela e á familia Tobío de
Brión, a través da súa filla, a celebrar a festa de Pascua en Padrón.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn8" style="mso-element: footnote;">
<div class="MsoFootnoteText" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<a href="https://www.blogger.com/editor/static_files/blank_quirks.html#_ftnref8" name="_ftn8" style="mso-footnote-id: ftn8;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[8]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><span style="font-size: x-small;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span> Sen ir máis lonxe, e omitindo a
complicada xenealoxía desta familia, o apelido González de Benita -a nai de
Juana- é o mesmo dos González da Condomiña dos séculos XVI e XVII, dos que
vimos que eran ascendentes dos Martínez Viojo. O outro apelido, Nimo, é da
mesma familia de María do Pilar Nimo Vilacoba (cf., nota 66) consorte dos
antigos parentes das Cortes en Ortoño. Polo lado paterno, o pai de Juana,
Miguel, era irmán de Josef, o marido de Vicenta da casa de Campos de Castrigo
(Ortoño). Constátase que os descendentes de María Josefa Martínez Viojo
volveron enlazarse coas mesmas familias dun mesmo estrato social, como
antigamente facían os ascendentes da Casa do Castro.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn9" style="mso-element: footnote;">
<div class="MsoFootnoteText" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<a href="https://www.blogger.com/editor/static_files/blank_quirks.html#_ftnref9" name="_ftn9" style="mso-footnote-id: ftn9;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[9]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><span style="font-size: x-small;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span> Como curiosidade, o sobriño do
primeiro capelán nomeado para o culto da nova capela de Santa Minia, tamén
asistiu a esta escola. Tanto un coma outro, eran orixinarios da casa dos
Martínez no lugar de Cortes na parroquia de Ortoño.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn10" style="mso-element: footnote;">
<div class="MsoFootnoteText" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<a href="https://www.blogger.com/editor/static_files/blank_quirks.html#_ftnref10" name="_ftn10" style="mso-footnote-id: ftn10;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[10]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><span style="font-size: x-small;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span> Cf. V. <span style="font-variant: small-caps;">Álvarez Ruíz de Ojeda, Ou. c., </span><i style="mso-bidi-font-style: normal;">Documento para a biografia de Rosalia de Castro: Testamento… </i><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>174:<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn11" style="mso-element: footnote;">
<div class="MsoFootnoteText" style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify;">
<a href="https://www.blogger.com/editor/static_files/blank_quirks.html#_ftnref11" name="_ftn11" style="mso-footnote-id: ftn11;" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-special-character: footnote;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: AR-SA;">[11]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span lang="GL" style="color: black; font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: GL;"><span style="font-size: x-small;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span> María Mariño Martínez. Testemuño de
Lucita González Romarís veciña do lugar de Maguxe (Ortoño).<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
</div>
L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-54943540107910225152013-07-17T00:09:00.000+02:002013-07-17T00:16:45.134+02:00A linaxe Martínez-Viojo X<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">10. Deterioración económica<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">A
década do trinta do século XIX resultou para esta familia moi traumática. Nela
morrería o pai do capelán Miguel Martínez, do cal non atopamos a súa partida de
defunción<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></a>.
A consecuencia diso repártese a herdanza pola que a Don José legaríaselle unha
habitación na Casa do Castro<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn2" name="_ftnref2" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></a>, por
outra banda algo moi común no pasado en que os pais defuntos deixaban ao seu
fillo clérigo un cuarto nas súas casas en previsión da súa vellez. Cuarto que
utiliza nas visitas periódicas que realiza á
casa dos seus pais, como o constata V. Álvarez Ruiz de Ojeda.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Coincide
con este feito a promulgación das leis desamortizadoras dos bens da Igrexa, que
afectarían os bens que o Cabido compostelán posuía en Ortoño: os
lugares da Condomiña e as dúas Punxeiras, onde se situaban practicamente todos
os bens da Casa do Castro, incluída ela mesma. Os bens pasaban a propiedade do
Estado, e se non eran redimidos, este poxábaos<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn3" name="_ftnref3" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[3]</span></span><!--[endif]--></span></a>.
Os irmáns Martínez Viojo, herdeiros dunha casa de labranza acomodada, acusarían
esta situación debido a que os seus activos eran precisamente terras
e non diñeiro en metálico. Lembremos a fianza que lle fixeron os seus pais ao
capelán. Seguramente a casa e os bens serían comprados e revendidos ata que
acabaron en mans da familia Ucha de Piñor como xa notamos. No entretempo, a
terra seguiríanse traballando pero xa por novos propietarios que esixirían
maiores rendas anuais, e non en especie ou gran com<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:12">o</del></span><span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:12">a</ins></span>
nos antigos foros, senón en metálico.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Ante
esta deterioración económica<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:12">,</ins></span> o marido de Teresa, a irmá do
capelán, en 1842 emigra a Montevideo<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn4" name="_ftnref4" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[4]</span></span><!--[endif]--></span></a>,
e con ela o seu cuñado Antonio Martínez, o irmán casado na Casa do Castro con
Segunda Mera. Do primeiro nunca máis se soubo, e do segundo sabemos que falece
na capital do Uruguai tres anos despois de chegar<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn5" name="_ftnref5" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[5]</span></span><!--[endif]--></span></a>.
Posteriormente, dous dos seus fillos tamén se ven
obrigados a tomar o duro camiño da emigración: José Martínez Mera seguiu ao seu
pai a Montevideo e Santiago, o seu irmán, á Habana<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn6" name="_ftnref6" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[6]</span></span><!--[endif]--></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Este
tipo de quebrantos tamén chegan ao outro irmán, o capelán de Iria. En <st1:metricconverter productid="1849, a" w:st="on">1849, a</st1:metricconverter> consecuencia do
novo concordato entre España e a Santa Sé, suprímense todas as colexiatas que
non estean situadas en capital de provincia e, como consecuencia, José Martínez
Viojo perde o seu emprego na de Iria, que desta forma pasa a ser igrexa
parroquial.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Con
todo, en 3 de novembro de 1852 o arcebispo compostelán atendendo a que a antiga sede episcopal e despois colexiata se
trata dunha parroquia importante, concédelle ao noso sacerdote e a outros catro
máis, un beneficio nela de 3.000 reais como sustento a cambio de que auxilien
ao párroco de Iria no seu labor pastoral<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn7" name="_ftnref7" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[7]</span></span><!--[endif]--></span></a>.
Esta nova situación de coadxutor, non
foi estable economicamente<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:14">,</ins></span> xa que ao ano seguinte, tanto
Martínez Viojo como os demais beneficiados, elevan protesta ante o Prelado por
non terenlles remunerado a totalidade do seu beneficio, ao que o
arcebispo responde que ignora a causa exacta da ausencia de fondos, e que debe
investigalo<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn8" name="_ftnref8" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[8]</span></span><!--[endif]--></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<br />
<div>
<!--[if !supportFootnotes]--><br clear="all" />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Ao comparar as partidas de bautismo dos seus netos, conclúese que vivía en
1831 e xa falecera en 1834. O certo é que debeu morrer fóra da parroquia.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn2">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[2]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Noticia achegada por Manuela Fecha Iglesias, a propietaria actual da Casa
do Castro.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn3">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref3" name="_ftn3" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[3]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Documentos privados de José García Blanco, veciño de Ortoño. Anos <st1:metricconverter productid="1837 a" w:st="on">1837 a</st1:metricconverter> 1839.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn4">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref4" name="_ftn4" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[4]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. V. <span style="font-variant: small-caps;">Álvarez Ruíz de Ojeda,</span>
</span><i><span style="font-family: Arial; mso-ansi-language: ES; mso-bidi-font-family: Arial;">Documento para a biografía de
Rosalía de Castro: testamento de José Martínez Viojo</span></i><i><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">, </span></i><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">en:
“Graal” 146 (2000). 169-178.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn5">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref5" name="_ftn5" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[5]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> O 6 de febreiro de 1846 realízase o seu funeral: Cf. AHDS, Fondo
Parroquial 11523: Libro XV, folio 126 v.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn6">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref6" name="_ftn6" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[6]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial;"> AHUS: Protocolo de 1856 de José Ramón Araujo, folio 57:
Testamento de Segunda Mera<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn7">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref7" name="_ftn7" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[7]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> AHDS Fondo Xeral Cartapacio 321.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn8">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref8" name="_ftn8" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><span style="font-size: x-small;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[8]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"><span style="font-size: x-small;"> </span><i><span style="font-size: x-small;">Ibíd.</span><o:p></o:p></i></span></div>
</div>
</div>
L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-3530172422824745672013-06-07T00:45:00.003+02:002013-06-07T00:45:32.276+02:00A linaxe Martínez-Vioxo IX<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">9. Rosalía e a Casa do Castro de Ortoño<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">A
versión tradicional dada por Luís Tobío, é que o capelán Don José decatouse dos
plans de Dona Teresa e impediu que a súa presunta filla ingresase na inclusa. Existía unha tradición en Ortoño, na
cal se afirma que foi o propio José Martínez<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T10:56">,</del></span> quen
trouxo a Rosalía á Casa do Castro, debaixo da súa sotana para
que a criasen as súas irmás. De todos os xeitos, Don José non podería facer
moito sen o coñecemento e o acordo con Dona Teresa, xa que foi a criada desta,
María Francisca Martínez, a que conduciu á nena ao Hospital Real, e logo levouna
con sigo. Parece probable, como apunta V. Álvarez Ruíz de Ojeda, que houbo unha
participación conxunta entre os pais, se non só da nai<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Tradicionalmente
veuse aceptando que Rosalía foi criada polas irmás de Don José: María Josefa e
Teresa, na Casa do Castro. Con todo mostramos, do mesmo xeito que o fai a carta
de Luís Tobio, que non son elas quen viven no Castro<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:04">,</ins></span> senón o seu irmán Antonio, casado
con Segunda Mera<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn2" name="_ftnref2" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></a>. Na
mencionada carta fálase de que José Martínez Viojo trouxo a Rosalía a Ortoño e
a ”<i>entrego a la mujer de un tal Lesteiro,
sastre en Ortoño</i>”, quen a aleitou e criou pasando, di, posteriormente á
Casa do Castro.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Indagando
nos libros sacramentais da parroquia, e grazas tamén á memoria da tradición
popular, atopamos a localización desta familia. Efectivamente existiu un xastre
chamado Manuel Lesteiro que habitaba na paraxe chamada <i>Seoane</i>, hoxe topónimo xa desaparecido. Este lugar corresponde ao
conxunto de casa s do lugar
de O Santo, que están na contorna do cruceiro
situado á beira do actual campo da festa de Ortoño. Manuel Lesteiro estaba
casado con María Mariño, natural do próximo lugar de Maguxe e era irmá de José
Mariño, o marido de Teresa Martínez Viojo. Deste xeito, faise patente a
relación de familiaridade do matrimonio Lesteiro co Martínez Viojo. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">No
tempo do nacemento de Rosalía, había na casa do xastre un neno de pouca idade
lactante. Na Casa do Castro, o sobriño do capelán máis novo, de nome Santiago,
que xa contaba con dous anos e medio, seguramente xa deixaría a lactación. O
primeiro fillo da familia Lesteiro-Mariño foi unha nena que naceu en agosto de
1835, de nome Segunda e afillada de Segunda Mera<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn3" name="_ftnref3" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[3]</span></span><!--[endif]--></span></a>.
Esta nena tiña un ano e medio cando nace Rosalía, a cal podería ser a súa irmá<span style="color: #3366ff;"> </span>de leite. Ao ano seguinte nace o seu segundo fillo
chamado José, o que contribúe a alargar a lactación<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn4" name="_ftnref4" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[4]</span></span><!--[endif]--></span></a>.
Este morre en 1840, cando contaba dous anos de idade<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn5" name="_ftnref5" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[5]</span></span><!--[endif]--></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Se
Rosalía permaneceu en Ortoño durante o período de lactación, iso sería durante
un breve espazo de tempo. O máis plausible é que se reunise desde a máis tenra
infancia coa súa nai en Padrón, corroborando así as conclusións das
investigacións de Andrés Pociña e Andrea López<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn6" name="_ftnref6" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[6]</span></span><!--[endif]--></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<br />
<div>
<!--[if !supportFootnotes]--><br clear="all" />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<div id="ftn1">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. V. <span style="font-variant: small-caps;">Álvarez Ruíz de Ojeda, </span>en:
<span style="font-variant: small-caps;">Anxo Angueira ,</span> <i>Rosalia 21,</i> <i>Duás achegas bibliográficas.</i> Vigo, Xerais 2009. 17-2<span style="font-variant: small-caps;">4.<o:p></o:p></span></span></span></div>
</div>
<div id="ftn2">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[2]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. Nota 10. En realidade Luís Tobio di: “</span><i><span style="font-family: Arial; mso-ansi-language: ES; mso-bidi-font-family: Arial;">vivía Carmen Martínez sobrina del capellán casada con tal Castiñeiras</span></i><i><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">”</span></i><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">,
dato achegado pola súa tía Minia Tubio, que resulta erróneo cronoloxicamente,
xa que a tal Carmen non casaría até 1848.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn3">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref3" name="_ftn3" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[3]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. AHDS, Fondo Parroquial 11523 Libro
VII, folio 65r.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn4">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref4" name="_ftn4" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[4]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> En 13 de abril de 1838. Cf.<i> Ibíd.</i> Libro VII
83v.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn5">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref5" name="_ftn5" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[5]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> O 20 de setembro de 1840.Cf.<i> Ibíd</i>.
Libro XV f 105r.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn6">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref6" name="_ftn6" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[6]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> </span><span style="font-family: Arial;">Cf.
A. </span><span style="font-family: Arial; font-variant: small-caps;">Pociña- A. López, </span><i style="font-family: Arial;">Rosalía de Castro. Estudios sobre a vida e a
obra</i><span style="font-family: Arial;">. Santiago de Compostela, Lai</span><span class="msoDel" style="font-family: Arial;"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:48">l</del></span><span style="font-family: Arial;">ovento
Ensaio 2000, 23.</span></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-92199713290935320142013-05-19T12:56:00.000+02:002013-05-19T12:56:02.405+02:00A linaxe Martínez-Vioxo VIII<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">8. María Francisca Martínez, a madriña de Rosalía<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Determinante
foi Francisca Martínez, criada de Dona Teresa, e madriña de Rosalía. Ela foi
quen levou a Rosalía, recentemente nada, acompañando ao médico ao Real
Hospital, onde ás 3 da mañá do día 24 de febreiro de 1837 foi bautizada, e
tamén lla levou sen deixala na inclusa. Primeiros datos biográficos que podemos
ter por absolutamente certos.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Algúns
biógrafos de Rosalía divagaran sobre a posibilidade de que esta persoa fose
familiar de José Martínez Viojo, e que actuase baixo as súas indicacións, aínda
que xa Caamaño Bournacell non o considerase como plausible <span class="FootnoteCharacters"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[1]</span></span></span>.
Sen embargo, aínda que na partida de bautismo de Rosalía, apúntase como
orixinaria de San Xoán do Campo, isto nunca
foi obstáculo para unha posible familiaridade co capelán. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Outros
antes de agora, foran procurar a súa partida de bautismo, pero non compararon
os seus ascendentes cos do sacerdote de Ortoño <span class="FootnoteCharacters"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[2]</span></span></span>:
A partida de bautismo pódese ver que foi consultada con anterioridade porque
aparecen reflectidas opinións sobre o tema.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Hai
que resaltar que aínda que non se reflicta explicitamente, <span style="background: yellow; mso-highlight: yellow;">practicamente faino,</span>
consígnase que María Francisca, aínda tendo marido a súa nai, Dominga Martínez,
é filla de pai incógnito, xa que Payo de Castro estaba ausente varios anos, o mesmo apelido Martínez confírmao. Non deixamos de sinalar o paradóxico da situación se a tal María
Francisca levase os apelidos da súa nai e marido: Castro e Martínez, o cal tería c</span><span style="text-indent: 35.4pt;">onfundido
máis aínda aos primeiros investigadores. Pero unha pequena investigación dos
seus ascendentes acláranos a súa relación cos Martínez Viojo.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Así,
os avós de María Francisca eran Pedro Martínez e María Sixirey veciños do lugar
de Viaño Grande na mesma parroquia, e Pedro, o seu avó materno, fillo de Andrés
Martínez e Antonia da Fonte da freguesía do Campo. Os pais da súa avoa eran
Marcos Sixirey e Antonia de la Iglesia, veciños de Santa María de Morlán, Trazo<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn3" name="_ftnref3" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[3]</span></span><!--[endif]--></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Desta
forma queda descartada definitivamente a relación de familiaridade, polo menos
próxima, entre María Francisca Martínez e o capelán José Martínez Viojo,
posibilidade que sempre pareceu plausible a pesar de que os seus lugares de
orixe permanecían distantes.<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T10:54"><o:p></o:p></ins></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Descoñecemos
a data en que María Francisca entrou a servir na casa do Castro. Posiblemente
chegase das terras de Ordes moi nova, como moitas outras persoas, que emigraban
das zonas de interior aos vales en busca de oportunidades, e obrigadas polas
penurias económicas. É de ter en conta, que a mesma condición de ser filla de
pai incógnito, do mesmo xeito que a súa afillada, filla da señorita da casa
onde servía, debérona unir aínda máis se cabe a Rosalía e á súa nai; non é por
iso estraño que as serviu toda a súa vida, primeiro a Dona Teresa e despois á
súa filla.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Como
pode deducirse da súa partida de bautismo, é identifincada como ama de cría de Rosalía, e quizais
esta hipótese sexa tamén a de Fermín Bouza-Brey, que anunciou a publicación
dunha biografía da madriña da poetisa, aínda que nunca viu a luz. De todos os
xeitos, María Francisca Martínez convértese nunha das persoas clave da vida de
Rosalía.<o:p></o:p></span></div>
<div>
<!--[if !supportFootnotes]--><br />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 10pt;">[</span><span lang="GL" style="font-size: x-small;">1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; font-size: x-small; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Obra citada.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn2">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[2]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial;"> </span><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Cf. AHDS, Fondo Parroquial 10608, Libro II de
partidas Sacramentais de San Xoán do Campo, folio 75r: </span><span lang="ES-TRAD" style="font-family: Arial;"><i>En
trece de septiembre de este año de mil ochocientos y cinco; yo D. Benito
Castelo Presbítero, con licencia expresa de D. Cayetano Castelo cura párroco de
esta frª de S Juan del Campo y su unido San Xptobal de Liobalde, bautize
solemnemente a una niña que es notorio haber dado a luz Dominga Martínez,
habitante en el lugar do Raindo de dicha frª de Campo, mujer propia de Payo de
Castro, ausente hay algunos años, destinado a la Villa del Ferrol; hijo de
Francisco de Castro, vecino de Santiago de Nomide; y de su muger; y la referida
Dominga hija de Pedro Martínez y María Sixirey su mujer, vecinos del lugar de
Viaño Grande de esta nominada frª del Campo; según que con la propia niña
presento Francisco Miramontes y Dominga Domínguez, mujer de Antonio Viqueira
también de esta parroquia de Campo para ser padrinos que como efecto lo han
sido; y se le puso de nombre /(folio 75v) María Francisca; advertí a los dichos
padrinos lo dispuesto por el Ritual Romano; y se advierte que este bautismo lo
hice yo D. Cayetano Castelo como tal cura; y no el D. Benito, y el haberse
puesto así fue equivocación; ut supra = Cayetano Castelo</i> (Rubricado)(</span><span lang="GL" style="font-family: Arial;">á marxe esquerda</span><span lang="ES-TRAD" style="font-family: Arial;">): <i>Lugar de Raindo, María Francisca hija de
Dominga Martínez, mujer de Payo de Castro</i>. (</span><span lang="GL" style="font-family: Arial;">á marxe dereita, escrito con bolígrafo vermello</span><span lang="ES-TRAD" style="font-family: Arial;">): <i>Madrina de Rosalía de Castro y cuidadora de
la misma durante la infancia y probablemente ama de cría o madre de leche de la
Poetisa Rosalía de Castro</i></span><i><span lang="GL" style="font-family: Arial;">.</span></i><span style="font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn3">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref3" name="_ftn3" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; font-size: x-small; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[3]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"><span style="font-size: x-small;"> Pódese reconstruír moi ben
a xenealoxía da madriña de Rosalía a través das partidas de bautismo dos seus
tíos: Cf. AHDS, Fondo Parroquial 10608 <i>Libro II de Bautismos de San Xoán do Campo,</i>
Folios: 3r, 9v, 13v, 16r, 25r, 32r.</span><o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-12961145866906251542013-04-21T11:08:00.000+02:002013-05-08T23:13:09.167+02:00A linaxe Martínez-Vioxo VII<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">7. O capelán e a casa do Castro de Arretén<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Don
José coñecía, a través do seu quefacer diario, a todas as familias e veciños da
parroquia de Iria. Entre eles e máxime a María Teresa da Cruz de Castro y
Abadía, señorita solteira do pazo de Arretén, e filla de José de Castro Salgado
e María Josefa Taboada. Lembremos que seguramente fora o seu pai José de Castro
o que o presentou para a capelanía de Iria. Dona Teresa nacera o 24 de novembro
de 1804, e andaba polos trinta e uns anos cando en 1836 se produciu a concepción
de Rosalía, datos
estes ben coñecidos.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">O
nacemento de Rosalía en Santiago e as súas circunstancias, foron novas das que
en 1885 se interesa Anxo Baltar. A súa
exposición dos feitos é, sen dúbida, máis concisa que a ofrecida, trinta e oito
anos máis tarde, polo propio Luís Tobío.
Na primeira afírmase que despois de ser bautizada a súa nai tróuxoa con ela
para Padrón. Ningunha referencia a Ortoño, á súa lactación e nin moito menos
dunha presunta intención da nai de entregala á inclusa e a intercesión do
capelán. Tamén puido ser que a opinión publica de Padrón ou as persoas que
trataron a Rosalía e o seu marido descoñecesen estes datos.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Con
todo, as noticias achegadas por Tobío, ao ser as únicas durante moito tempo e
estar revestidas de certa autoridade, marcaron a biografía de Rosalía dende
entón. Por iso, consideramos de interese o contrastal<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T10:48">o</del></span><span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T10:48">a</ins></span>s
e comprobar o grao de verosimilitude que albergan.<o:p></o:p></span></div>
<div>
<br />
<div id="ftn2">
</div>
</div>
L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-30011438771780878332013-03-26T01:15:00.001+01:002013-05-08T23:25:08.773+02:00A linaxe Martínez-Vioxo VI<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">6. Os irmáns Martínez Viojo<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Mentres
José seguía en Iria como capelán <span class="FootnoteCharacters"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[1]</span></span></span>, e cando
contaba con vinte e tres anos de idade, o seu irmán Antonio contrae nupcias o
29 de abril de 1821 en San Xoán de Ortoño con Segunda Lucia Mera <span class="FootnoteCharacters"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[2]</span></span></span>.
Segunda era filla natural de María Ignacia
Mera e oriúnda de San Cristóbal de
Dombodán (Arzúa), e quizais una de moitas persoas que emigraron, sobre todo no
século XIX, desde comarcas deprimidas de Galicia cara á comarca da Maía. Este
matrimonio asentouse na casa paterna do Castro.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Segundo
o noso parecer, chama poderosamente a atención esta ligazón. Nesta época, e en
xeral no Antigo Réxime, as unións matrimoniais
realizábanse entre familias do mesmo estrato social. Procurábase mesmo
vincularse con familiares afastados de parecida facenda e a ser posible que as
lexitimas dos contraentes se complementasen. O estraño deste matrimonio, é que
o primoxénito da casa, o que quedará nela, case cunha muller allea á comarca,
sen pertencer a ningunha familia equiparable, carente de bens inmobles ou terras
que achegar ao matrimonio e, sobre todo, coa condición social de filla natural.
Non parece que se efectúe a ligazón para lexitimar ningún fillo, xa que o
primeiro naceu tres anos despois. Cremos que estamos ante o matrimonio do primoxénito
e unha nova criada da casa <span class="FootnoteCharacters"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[3]</span></span></span>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Pouco
despois desta incorporación, a familia perde un dos seus membros.
Efectivamente, a nai de José falece en 1822 cando este contaba con 24 anos de
idade. Manuela Viojo non fixo testamento e as súas honras fúnebres foron a
cargo do seu marido. Foi inhumada o 2 de outubro <span class="FootnoteCharacters"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[4]</span></span></span>.
Un mes antes, José presentara petición para acceder da orde de subdiaconado á de diácono <span class="FootnoteCharacters"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[5]</span></span></span>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">O 25
de setembro de 1825, Don José asiste como padriño en Ortoño ao bautizo do seu
sobriño José, primeiro fillo do seu irmán Antonio </span><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"><span class="FootnoteCharacters"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[6]</span></span></span>.
Nesta época, xa se lle dispensa o tratamento de Don, pero non sabemos se era xa
sacerdote. Con todo, dous anos despois, o 8 de agosto de 1827, volve a Ortoño
como padriño doutra sobriña, filla tamén de Antonio, e nesa data aparece xa
ordenado. Con todo, pedira por dúas veces ordenarse de presbítero, a primeira
en setembro de 1823 e a segunda en febreiro de 1824, sen saber de certo cando
se converte en cura <span class="FootnoteCharacters"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[7]</span></span></span>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">As
súas irmás máis novas tamén casan entre os anos 1827 e <st1:metricconverter productid="1833. A" w:st="on">1833. A</st1:metricconverter> menor, Teresa, casaría
o 3 de febreiro de 1833 con José Mariño, fillo de Manuel e Manuela do Cabo,
veciños de Ortoño no lugar de Maguxe, onde parece que se fincaron <span class="FootnoteCharacters"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[8]</span></span></span>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Así <span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:55">e</ins></span><span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:55">é</del></span>
todo, máis interesante é o matrimonio da súa irmá María Josefa, que casou en
1827 con José Tubío, fillo de Luís e Francisca Casal, veciños do lugar de
Lamiño na parroquia de San Félix de Brión <span class="FootnoteCharacters"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[9]</span></span></span>,
sendo estes os ascendentes de Luís Tobío Fernández. Este matrimonio sen dúbida
asentou en Brión, xa que é alí onde están inscritas as partidas de bautismo dos
seus fillos excepto un <span class="FootnoteCharacters"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[10]</span></span></span>,
aínda que na carta de Luís Tobío a Bouza-Brey dáse a entender que a súa tía
Minia Tubío Martínez vivía na Casa do Castro, o que indica que a súa vida
discorría entre ambos os lugares. En todo caso era esta familia Tub<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T10:40">í</ins></span>o-Casal
unha familia humilde, xa que o sogro de María
Josefa era un de tantos emigrantes galegos en Cádiz na primeira metade do
século XIX. En Cádiz non se fixo rico pero atopou e trouxo a semente do
posterior ascenso económico e social dos Tobío de Brión: as reliquias de santa Minia <span class="FootnoteCharacters"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[11]</span></span></span>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Nos
anos seguintes segue aumentando a familia na Casa do Castro. Entre 1829 e 1834
nacerían José, Manuela e Santiago Martínez Mera, fillos de Antonio Martínez e
Segunda Mera <span class="FootnoteCharacters"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[12]</span></span></span>. Por
este tempo tamén constatamos un falecemento. Trátase de María Veiga, muller
célibe e criada da Casa do Castro <span class="FootnoteCharacters"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[13]</span></span></span>.<o:p></o:p></span></div>
<div>
<br />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 10pt;">[</span><span lang="GL"><span style="font-size: x-small;">1]</span></span></span></span></span><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"><span style="font-size: x-small;"> Sabemos que Martínez Viojo serviu como clérigo de menores con “laudable
celo” na Colexiata de Iria, entre <st1:metricconverter productid="1819 a" w:st="on">1819 a</st1:metricconverter> 1829. Así se consigna na súa partida de
defunción, ademais de corenta e dous anos máis como capelán fabriqueiro, e<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:53">,</ins></span>
desde a extinción da Colexiata<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:53">,</ins></span> como coad<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:53">x</ins></span>utor.
Cf. <span style="font-variant: small-caps;">R. Carballo Calero</span>, <i>Bibliografía rosaliana</i>, en: <i>Gr<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:54">a</del></span><span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:54">i</ins></span>al</i> 58 (1977) 389-400.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn2">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[2]</span></span></span></span><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. AHDS, Fondo Parroquial. 11523.
Libro XI, folio 107v.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn3">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;">[<span lang="GL"><span style="font-size: x-small;"></span></span><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">3]</span></span></span></span><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Todo o contrario das ligazóns matrimoniais dos seus afastados parentes das
Cortes, os descendentes de Blas Martínez. O seu fillo, Antonio Pablo Martínez
Martelo y Barreyro casa en 1784 coa filla do escribán, xuíz e meiriño das
xurisdicións da Barcala e Altamira. Na seguinte xeración Josefa Martínez Ponte
e Andrade casa co fillo do alcalde de Brión Manuel Salaño Acosta en 1828. Na
terceira o seu fillo Andrés Salaño Martínez casa en 1870 con María Pilar Nimo
Vilacoba, filla do que fora xuíz de Toxosoutos.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn4">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[4]</span></span></span></span><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. AHDS, Fondo Parroquial. 11523. Libro XV, folio 50.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn5">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[5]</span></span></span></span><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. AHDS, Fondo: <i>Expedientes de
Sacras Ordes</i>, Cartapacios 1061-104/9.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn6">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[6] </span></span></span></span><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Cf. AHDS, Fondo Parroquial. 11523. Libro VIN, folio 195v.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn7">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[7]</span></span></span></span><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. AHDS, Fondo: <i>Expedientes de
Sacras Ordes</i>, Cartapacios 1061-118/98.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn8">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[8] </span></span></span></span><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Cf. AHDS, C. P. 11523. Libro XI, folio 132r.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn9">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[9] </span></span></span></span><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"><i>Ibíd.</i>, 123r.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn10">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[10]</span></span></span></span><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Trátase de Francisco Tob<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T10:41">i</del></span><span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T10:41">í</ins></span>o
Martínez, que é bautizado en Ortoño o día 18 de xaneiro de 1830, coa anotación
á marxe de “Castro”. Cf. AHDS, C. P.
11523. Libro VII, folio 23r.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn11">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[11]</span></span></span></span><span lang="GL" style="font-family: Arial;"> Parece que foi en pagamento polos seus servizos na casa
do armador gaditano Tomás de Anduaga en <st1:metricconverter productid="1847, a" w:st="on">1847, a</st1:metricconverter> cal fora extraída das catacumbas
romanas o século anterior tendo pasado por varios propietarios. Luís Tobío nun
breve período de tempo non só trasladaría as reliquias da santa a Brión se non
que pediría permiso primeiro para o seu culto e despois para construír un
santuario, do cal percibiría a familia Tub<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T10:49">i</del></span><span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T10:49">í</ins></span>o
parte das esmolas. Información obtida no santuario no espazo virtual da familia
Tobío.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn12">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[12] </span></span></span></span><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Cf. AHDS, Fondo Parroquial.
11523. Libro VII, folios: 19v, 34v e 57v.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn13">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[13]</span></span></span></span><span lang="GL" style="font-family: Arial;"> 10 de xaneiro de 1832: </span></span><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"><span style="font-size: x-small;">Cf. <i>Ibíd</i>. Libro XV
folio 82v.</span><o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-41247781695766722432013-03-10T15:33:00.004+01:002013-03-26T01:15:38.226+01:00A linaxe Martínez-Vioxo V<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">5. José Martínez Viojo en Santa María de Iria<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">José
Martínez Viojo ao ser o home maior en anos entre os seus irmáns, foi encomendado aos estudos
eclesiásticos, os mesmos que, ao parecer, o seu pai abandonara e que varios dos
seus familiares seguiran, xa sexa como sacerdotes regulares ou clero profeso
nunha orde, concretamente a da Mercé. José comezaría os seus estudos
eclesiásticos cara aos doce anos, a teor do seu expediente de Sacras Ordes<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">O 14
de maio de 1819 José Martínez xa é clérigo de prima tonsura, e presenta ante
Martín Acuña y Malvar, cóengo en Íria, unha escritura do gobernador e provisor
do Arcebispado de Santiago, na que o nomean capelán da capelanía advocación de
“Nra Señora de Yria y Señor Santiago que fundó Federico Antonio Martínez
Araujo, canónigo”, e pide posesión dela. Non se nega a iso Martín Acuña pero manda pór entón decreto para que se dese unha fianza de 20.000 reais<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:44">,</del></span>
ante o párroco de Ortoño. A fianza outorgáronlla os pais de José, Miguel
Martínez e Manuela Viojo na reitoral de Ortoño o día 16 de maio de 1819. Nesta
ocasión o fillo consegue colocarse nunha prebenda, cousa que posiblemente o pai
non puido alcanzar anos atrás<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn2" name="_ftnref2" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Con
esta escritura os seus pais hipotecaban tres
propiedades en Ortoño, dúas no lugar de Lapido e nas inmediacións da Casa do
Castro e outra no lugar de Punxeiras, en total 30 ferrados de superficie por un
valor de 24.600 reais. É interesante apuntar a capacidade económica da familia
Martínez Viojo nesta época. Os pais do aspirante á prebenda teñen bens
suficientes e mesmo superan unha cantidade importante como o eran os 20.000
reais xusto despois da Guerra de Independencia. Non teñen que entrar máis que
en tres propiedades, mesmo sen ter que incluír a súa casa, e todas estas
propiedades confesan ser súas e libres de carga algunha.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Doutra
banda atópase a singular e interesante prebenda á que José aspiraba. A tal
capel<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:45">l</del></span>anía de colación de Federico Antonio
Martínez Araujo<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn3" name="_ftnref3" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[3]</span></span><!--[endif]--></span></a>, f<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:46">ó</del></span><span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:46">o</ins></span>ra
fundada con poder do mesmo o 19 de agosto de 1748, xa que el falecera, polo seu
primo Domingo Romeu Figueroa e o seu sobriño Nicolás Francisco González de
Córdoba e Castro, tamén cóengos en Iria. A capelanía era <i>servidera</i> co titulo de mordomo de fabriqueiro e coa obriga de
cobrar e dar contas dos haberes e luminaria da fábrica, da que apenas podería
cobrar o capelán 8.000 reais. En 1749 era patrón dela o seu sobriño Nicolás de
Córdoba, e parece que tiña de renda en censos uns 1.100 reais de vellón e a
pensión de 27 misas anuais<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn4" name="_ftnref4" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[4]</span></span><!--[endif]--></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Cabe
sinalar aquí a ascendencia do fundador desta capela, Federico Antonio o
Fabrique como tamén se lle chama. Este fora bautizado en Íria o 19 de outubro
de 1682, e era fillo do notario e familiar do Santo Oficio Silvestre Martínez
Araujo e da súa esposa Ana Bermúdez de Castro y Seares<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn5" name="_ftnref5" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[5]</span></span><!--[endif]--></span></a>.
Os seus avós paternos foron Pedro Martínez e Margarita Montero de Araujo,
veciños da vila de Padrón, e os maternos Benito de Castro y Gosende e Elena
García de Seares, veciños de Iria no lugar de Arretén e ascendentes directos de
Rosalía de Castro.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Tivo este familiar
antigo de Rosalía máis irmáns que chegaron a ser colexiais de Fonseca, como
José Martínez de Araujo<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn6" name="_ftnref6" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[6]</span></span><!--[endif]--></span></a>, e o seu
irmán Joaquín<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:47">,</ins></span> cóengo na catedral de Santiago<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn7" name="_ftnref7" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[7]</span></span><!--[endif]--></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Fabrique
fundou esta capelanía e misas en parte para reparar un agravio. A súa avoa,
Elena García de Seares, señora do pazo de Arretén e filla do fundador, polo seu
testamento de 1681 dispuxera 22 misas de fundación na Colexiata de Iria, que
logo os seus cumpridores non conseguiron perpetuar pola oposición do Cabido
colexial. Polo cal, en 1688, impuxéronas no próximo convento franciscano de San
Antonio de Herbón. É máis, agora nomea por patróns da fundación e con poder
para promover capeláns dela aos descendentes da súa irmá Jacinta Martínez de
Castro, pero por se esta rama non tivese descendencia, recaería na do pazo de
Arretén e nos descendentes de Pablo de Castro y Seares, ascendente directo de
Rosalía de Castro.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-oEs60KP8bX0/UTyXmToastI/AAAAAAAABWo/KfT84L2MzHw/s1600/CCF10032013_00000.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="357" src="http://1.bp.blogspot.com/-oEs60KP8bX0/UTyXmToastI/AAAAAAAABWo/KfT84L2MzHw/s400/CCF10032013_00000.jpg" width="400" /></a></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Normalmente
a provisión de capeláns neste tipo de fundacións facíase dentro dos parentes da familia. É máis, un dos
motivos da fundación de capelanías era asegurar unha congrua suficiente para
poder ordenarse de presbítero un ou varios membros da familia no futuro. Non
temos datos da posible relación familiar entre os Martínez Araujo e os Martínez
Viojo, a pesar da coincidencia no primeiro apelido. Podemos percibir con todo<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:50">,</del></span>
algunha posibilidade cos ascendentes do cuñado de Fabrique: os González de
Córdoba. O apelido Córdoba atopámolo asentado na cidade de Santiago no século
XVII, como se pode ver nos expedientes dos Colexiais de Fonseca<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn8" name="_ftnref8" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[8]</span></span><!--[endif]--></span></a>.
A esta mesma familia posiblemente pertencese Manuel de Córdoba y Figueroa, a quen atopamos por Ortoño en 1672,
contraendo matrimonio con Isabel de Solís y Seixas<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn9" name="_ftnref9" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[9]</span></span><!--[endif]--></span></a>
unha das descendentes dos González da Condomiña, natural e veciña dese mesmo
lugar próximo á Casa do Castro. É máis, esta Isabel é unha das fillas de Alonso
González da Condomiña e Dominga González de Solís y Valderrama, cuartos avós de
José Martínez Viojo (<i>véxase cadro 1</i>).<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">A pesares de non ter encontrado a escritura de nomeamento de capelán por parte do patrón da fundación, o máis probable é que en 1819 aínda seguise en mans dos descendentes directos do fundador[10]. A consideración deste ao promover esta capelanía, recordando aos seús familiares antepasados e aos coetáneos do Pazo de Arretén e mantendo a posibilidade de que estes últimos sucedesen no padroado, era síntoma dunhas boas relacións entre estas familias. É máis estes descendentes dos Martínez de Araujo promoverían cregos entre todas estas ramas colaterais como a posible dos Martínez Viojo.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Chegados
a este punto, e sen atopar a escritura de nomeamento de capelán por parte do
patrón da fundación, podemos tamén apreciar que as maiores probabilidades son
as que apuntan a que o padroado recaese nos familiares do pazo de Arretén,
debido a que en torno ao ano <st1:metricconverter productid="1748, a" w:st="on">1748,
a</st1:metricconverter> sobriña do fundador estaba viúva e sen descendencia.
Así que a principios do século XIX os descendentes dos Martínez de Araujo
extinguíronse e o patrón decantaríase por promover clérigos de ramas colaterais
como a posible dos Martínez Viojo.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Parece
evidente<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:51">,</del></span> que a capelanía na que tomou
posesión Don José Martínez Viojo en 1819, é unha capelanía familiar dunha rama colateral dos Castro
do pazo de Arretén, convertendo desta forma ao noso sacerdote e desde aquel
momento nunha persoa achegada a esta familia.<o:p></o:p></span></div>
<div>
<!--[if !supportFootnotes]--><br clear="all" />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. AHDS, Fondo: <i>Expedientes de
Sacras Ordenes</i>, Cartapacio 1062-70/58<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn2">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[2]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. <i>Ibíd.,</i> Fondo: <i>Xeneral</i>, Cartapacio 320, Colexiatas.
Véxase Apéndice Documental.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn3">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref3" name="_ftn3" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[3]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. AHUS, <i>Protocolo de Francisco
Antonio Arias</i>, Cartapacio 1748, folio 92.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn4">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref4" name="_ftn4" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[4]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. AHDS, Fondo: <i>Xeneral,</i>
Cartapacio 378, folio 230-231.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn5">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref5" name="_ftn5" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[5]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. <i>Ibíd.</i>, Fondo: <i>Expedientes de Sacras Ordenes</i>,
Cartapacios 582/83, 586/31<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn6">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref6" name="_ftn6" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[6]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. AHUS. Fondo: <i>Universitario.</i>
Sección: <i>Colexio de Fonseca</i>, S. H.
368, Expediente 2.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn7">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref7" name="_ftn7" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[7]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. P. <span style="font-variant: small-caps;">Pérez Constanti</span>, <i> Liñaxes Galicianos, </i>Santiago de Compostela<i> </i>1998, Ara Solis, Consorcio de Santiago,
166 e 173.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn8">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref8" name="_ftn8" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[8]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. <i>Ibíd</i>. Pg 166. Exp de D.
Simón González de Córdoba.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn9">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref9" name="_ftn9" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><span style="font-size: x-small;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[9]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"><span style="font-size: x-small;"> Cf. AHDS, Fondo: Parroquial 11523, Libro II, folio 67v.</span><o:p></o:p></span><br />
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"><span style="font-size: x-small;">[10] AHUS. Fondo: Cabido de Iria CLERO 197, folio 446v: <i>"Tumbo de escrituras de censos y rentas de la capellanía de fundación de D. Fabrique Martínez de Araujo"</i>.Na súa derradeira entrada gardase a visita pastoral a Iria de D. Felipe Antonio Fernández Vallejo, arcebispo de Santiago no 20 de xuño de 1799. Por ela sabemos que naquel momento o capelán era D. Andrés de Cabo e o padroado recaía en D. José Benito de Mondragón, veciño da vila de Padrón e sucesor do fundador.</span></span></div>
</div>
</div>
L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-81172989665605914082013-03-02T23:21:00.004+01:002013-03-02T23:21:56.174+01:00A linaxe Martínez-Viojo IV<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<st1:metricconverter productid="4. A" w:st="on"><b><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">4. A</span></b></st1:metricconverter><b><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> familia Martínez Viojo<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Asentados
na Casa do Castro, tiveron Miguel e Manuela oito fillos dos que soamente
sobreviviron cinco: dous homes e tres mulleres.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">O seu
primoxénito foi Domingo, bautizado na parroquial de Ortoño o día 29 de xullo de
1792<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></a>.
Foron os seus padriños Frei Vicente Martínez, “relixioso mercedario”, e a avoa
materna Vicenta Vidal. Este neno morreu aos 6 anos de idade, sendo inhumado o
15 de setembro de 1798<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn2" name="_ftnref2" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Seguiulle
Rita Benita Cayetana María, bautizada o 13 de abril de 1794<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn3" name="_ftnref3" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[3]</span></span><!--[endif]--></span></a>.
Os seus padriños foron Benito Piñeiro y Lago e María Cayetana Fernández
Cordero, donos da Granxa da Peregrina do lugar de Bertamiráns<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn4" name="_ftnref4" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[4]</span></span><!--[endif]--></span></a>.
Sen dúbida foron estes quen lles deron os nomes que levaría, excepto o
primeiro, que era o de Rita Nicolasa de Lago, nai de Benito Piñeiro, e irmá que
era do párroco de Ortoño, Simón Antonio de Lago. Á vista dos libros sacramentais, o nome de Rita e tamén o de
Rosalía<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn5" name="_ftnref5" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[5]</span></span><!--[endif]--></span></a>,
contaban con aceptación na parroquia, sobre todo entre os veciños de Lapido.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Os
seguintes foron Manuel e Juan Antonio, xemelgos, bautizados o 6 de xuño de
1796. Os padriños de Manuel foron Manuel Míguez e Josefa Bermúdez de Castro,
señora viúva do veciño lugar da Condomiña. Os de Juan Antonio foron Juan
Antonio Mariño e a súa muller María Vilacoba, veciños do lugar de Castrigo na
mesma parroquia. Ambos os irmáns tamén morreron de nenos, Juan Antonio uns días
despois do seu irmán maior, sendo enterrado o 30 de setembro de 1798 en Ortoño<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn6" name="_ftnref6" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[6]</span></span><!--[endif]--></span></a>.</span><br />
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">O
quinto fillo foi José, o que se terá logo por pai de Rosalía. Recibiu o
bautismo en Ortoño, do mesmo xeito que os seus
irmáns, día 7 de febreiro de
1798<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn7" name="_ftnref7" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[7]</span></span><!--[endif]--></span></a>.
Os seus padriños foron uns posibles familiares: Santiago Martínez e María
Veiga, tamén da mesma parroquia. Na carta de Luís Tobío a Bouza-Brey, apunta o
seu nome como Juan José, sendo este un dato incorrecto.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Sucedeulle
a José outro Juan Antonio, este bautizado o 6 de xaneiro de 1801<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn8" name="_ftnref8" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[8]</span></span><!--[endif]--></span></a>,
sendo os seus padriños Juan Antonio Mariño e Juana Pamp<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:41">í</ins></span><span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:41">i</del></span>n.
Ao longo da súa vida sería coñecido polo
seu segundo nome.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">María
Josefa Martínez, irmá dos anteriores, foi bautizada o 24 de maio de 1805<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn9" name="_ftnref9" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[9]</span></span><!--[endif]--></span></a>,
sendo os seus padriños Manuel Míguez, de Ortoño e Andrea de Ortas de Bugallido.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Por
último a quinta
filla sobrevivente de Miguel e Manuela foino Teresa, bautizada o 17 de maio de
1808, sendo os seus padriños Andrés Angueira e Dominga Ameneiro, ambos de
Bugallido<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn10" name="_ftnref10" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[10]</span></span><!--[endif]--></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Tiña
esta familia criados que vivían na mesma casa, como é o caso de José Abad,
oriúndo da veciña parroquia de Bugallido e falecido en setembro de 1810<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn11" name="_ftnref11" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[11]</span></span><!--[endif]--></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<a href="http://www.blogger.com/blogger.g?blogID=7374117732084697477" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"></a><br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Pouco
tempo despois, a maior dos seus irmáns Rita, a maior dos seus irmáns, casa o 25 de maio de 1816 na parroquial de Ortoño <a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn12" name="_ftnref12" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[12]</span></span><!--[endif]--></span></a>
con Juan Santomil, natural de Santa María de Biduido, e fillo de Alberto e Rosa
Buela. Con case total seguridade Rita paso<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:43">u</ins></span> a vivir
co seu marido a Biduido.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div>
<!--[if !supportFootnotes]--><br clear="all" />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. <i>Ibíd.</i>, Fondo Parroquial,
11523, Libro V, folio 194 v.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn2">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[2]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> <i>Ibíd</i>., Libro XV, folio 199.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn3">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref3" name="_ftn3" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[3]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> <i>Ibíd</i>., Libro V, folio 209 v.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn4">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref4" name="_ftn4" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[4]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. Nota 29 deste estudo.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn5">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref5" name="_ftn5" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[5]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Santa Rosalía é a patroa de Palermo, cidade de Sicilia e pertencente no
século XVIII ao reino das Dúas Sicilias, onde <span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:38">a </ins></span>José
Bernardo Gago Mendoza e Romero, foille concedido
por Carlos VII de Nápoles (Carlos III de España), o 12 de maio de 1735 o título
de Marqués de
Leis, en atención aos servizos prestados en Orán, Ceuta e as Dúas Sicílias,
como cabaleiro Mariscal de Campo e Tenente Xeral dos reais exércitos. Cf. <span style="font-variant: small-caps;">J. S. Crespo Pozo</span>, Brasóns e liñaxes de
Galicia. Vol. III. A Gran Enciclopedia Vasca 1982-1983. Bilbao. 158.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; font-size: xx-small; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"><span style="font-size: xx-small;">Quizais houbese algunha relación<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:38">,</del></span>
a través dalgúns veciños de Ortoño que puidesen acompañar ao dono das terras
que tiñan en foro naquelas campañas italianas.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn6">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref6" name="_ftn6" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; font-size: xx-small; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[6]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"><span style="font-size: xx-small;"> Cf. AHDS Fondo Parroquial. 11523.
Libro XV, folio 199 v.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn7">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref7" name="_ftn7" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[7]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. <i>Ibíd</i> Libro VIN, folio 2 v.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn8">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref8" name="_ftn8" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[8]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. <i>Ibíd</i> Libro VIN, folio 29 v.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn9">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref9" name="_ftn9" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[9]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. <i>Ibíd</i> Libro VIN, folio 70 v.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn10">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref10" name="_ftn10" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[10]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. <i>Ibíd</i> Libro VIN, folio 77v.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn11">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref11" name="_ftn11" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[11]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. <i>Ibíd</i> Libro XV, folio 7r.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn12">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref12" name="_ftn12" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; font-size: xx-small; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[12]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"><span style="font-size: xx-small;"> Cf. <i>Ibíd</i> Libro XI, folio 94r.</span><o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-84665054344917092052013-02-10T21:09:00.001+01:002013-03-01T00:12:47.844+01:00A linaxe Martínez-Viojo III<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<st1:metricconverter productid="3. A" w:st="on"><b><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">3. A</span></b></st1:metricconverter><b><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Casa do Castro de Ortoño<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Cabe
tamén sinalar o enorme período de tempo transcorrido entre o matrimonio de
Alonso Martínez e Manuela de Orta e o do seu fillo, o presunto avó de Rosalía.
O primeiro foi en 1722 e o segundo en 1791, o que fan sesenta e nove anos. Isto
xustifícase sendo Miguel Martínez o último dos fillos de Alonso e Manuela<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></a>
e que, debido aos seus estudos eclesiásticos, contraeu nupcias a unha idade
madura; en realidade a piques de cumprir os trinta e oito anos. Podemos mesmo
sospeitar que a mudanza de vida de Miguel debeuse máis ás circunstancias
familiares que á súa predisposición pola vocación ao estado eclesiástico.
Seguramente os seus pais, Alonso e Manuela, canalizárono cara ao sacerdocio co
patrocinio do seu tío Frei Vicente Martínez, mais ante a imposibilidade de
doarlle bens suficientes para a súa congrua<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn2" name="_ftnref2" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></a>
e unido talvez á súa pouca vocación, Miguel ficou ás portas das primeiras ordes
esperando un beneficio<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn3" name="_ftnref3" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[3]</span></span><!--[endif]--></span></a>. É máis,
pasado o tempo<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:08">,</ins></span> xorde a posibilidade de contraer
matrimonio coa súa curmá Manuela Viojo<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:08">,</ins></span> herdeira
dunha labranza importante, a do Castro, e despexar do todo o seu futuro. Este
proceder non lles era estraño<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:08">,</ins></span> pois o mesmo sobriño do párroco de
Ortoño, clérigo de menores ordes, abandona o estado eclesiástico para casar cara a mediados da década de 1780.<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn4" name="_ftnref4" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[4]</span></span><!--[endif]--></span></a>
Esta é a explicación que cremos máis plausible para situar o novo matrimonio
formado por Miguel Martínez e Manuela Viojo na denominada Casa do Castro de
Ortoño.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Desta
forma encontramos que, antes deste matrimonio, non existen referencias algunhas
no arquivo parroquial a esta paraxe, nin a ninguén que o habitase, parecendo
máis ben que estaría encadrado en Punxeiras Altas<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn5" name="_ftnref5" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[5]</span></span><!--[endif]--></span></a>.
Parece claro, sobre todo vendo as partidas sacramentais dos descendentes desta
familia, que viven na Casa do Castro en virtude dun arrendo<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:24">,</del></span> ou dun
foro. Na citada carta de Luís Tobío a Bouza-Brey, insinúase algunha
circunstancia especial ao prometer un segundo escrito para falar da Casa do
Castro, carta que ao parecer non se escribiu.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Esta
Casa do Castro, entre os séculos XVIII e XIX, era unha edificación illada, que
dispuña e éralle propio todo o terreo de labor da súa contorna. Este espazo
estaba e está rodeado de monte<u>,</u> ao norte dela sitúandose os vestixios do
castro bordeado polo río Sar, a cuxo pé están os tres muíños. A casa en
cuestión<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:25">,</del></span> ten unhas características singulares
entre as demais construcións da época na zona. Aínda que exenta de
ornamentación algunha, é de planta cadrada e de grosos muros de pedra, e antes
da súa remodelación, estaba dividida interiormente en tres partes por grosas
paredes medianeiras. As súas trazas poderían suxerir unha antiga torre
remodelada. A súa localización<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:26">,</del></span> parece que se atopa nos límites da
antiga tenencia da Condomiña, pertencente ao Cabido de Santiago<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn6" name="_ftnref6" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[6]</span></span><!--[endif]--></span></a>
e os termos do lugar de Lapido, que fica cara ao leste, cuxo directo dominio era na maior parte do conde de Altamira<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn7" name="_ftnref7" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[7]</span></span><!--[endif]--></span></a>. Na
confluencia dos lugares da Condomiña, Punxeiras de Arriba, Igrexario e confíns
do lugar de Lapido onde se erixía esta casa, ao pé do camiño real comezaba a se
levantar un pequeno núcleo de poboación coñecido pola Tarroeira. No século
XVIII variaba un pouco o topónimo, aparecendo escrito como Terroeira, e naquel
entón era un monte pertencente a Punxeiras Altas<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn8" name="_ftnref8" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[8]</span></span><!--[endif]--></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">O
Castro e a súa casa, a teor do preito do conde de Altamira<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn9" name="_ftnref9" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[9]</span></span><!--[endif]--></span></a>,
de mediados do s. XVIII<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:28">,</ins></span> non parece pertencer ao lugar de
Lapido, anexo ao devandito condado, aínda que puidese estar nos seus límites,
xa que o monte do Castro era do dominio do conde, segundo varias escrituras
privadas. Con todo, pola proximidade a este lugar, a familia Martínez Viojo
posuía herdades en Lapido, ademais de nas Punxeiras -Altas e Baixas- e na
Condomiña. Así<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:29">,</ins></span> Alonso Martínez, que nacera en
Lapido, é un dos demandados no preito do conde por este lugar.<span style="color: red;"> </span>Segundo as testemuñas, o lugar estaba dividido en seis partes iguais, que levaban determinadas persoas, parece ser en foro antigo. Uns
eran labradores e veciños do lugar<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn10" name="_ftnref10" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[10]</span></span><!--[endif]--></span></a>,
e outros fidalgos<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn11" name="_ftnref11" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[11]</span></span><!--[endif]--></span></a>
asentados en Santiago e outros lugares, bens que tiñan á súa vez subaforados. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">O máis
probable é que a Casa do Castro fose do dominio do Cabido compostelán e anexa
ás Punxeiras dentro da antiga tenencia da Condomiña. Esta idea fortalécese ao
comprobar que Alonso Martínez, o avó do capelán,
aparece como un máis dos beneficiados na renovación dos foros do Cabido en 1757<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn12" name="_ftnref12" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[12]</span></span><!--[endif]--></span></a>.
Posteriormente, a principios do século XX, a casa pagaba unha renda a Carlos
Ucha Pardiñas Villardefrancos<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn13" name="_ftnref13" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[13]</span></span><!--[endif]--></span></a>,
veciño do lugar de Piñor en San Lo<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:31">u</ins></span>renzo de
Agrón (Ames). É plausible admitir que a propiedade da Casa do Castro chegase a
esta familia por mor das desamortizacións dos bens da Igrexa do século XIX,
quizais despois de pasar por varios propietarios.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Posible
relación con esta Casa do Castro poidan ter a familia dos García de Searez que
xa indagara Murguía<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn14" name="_ftnref14" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[14]</span></span><!--[endif]--></span></a><span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:32">,</del></span>
cando estuda os ascendentes maternos da súa esposa, ao reparar nunha rama
antiga do pazo de Arretén. Murguía atopou o expediente de ingreso como familiar
do Santo Oficio de Andrés García de Seares casado con María de Castro y
Bermúdez, fundadores do vínculo do pazo e antepasados maternos de Rosalía de
Castro. O avó de Andrés, Alberto García de Seares y Blanco era oriúndo de Santo
Tom<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:32">e</del></span><span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:32">é</ins></span> de Ames<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:32">,</ins></span>
tendo máis descendentes en Santa María de Urdilde e San Martiño de Laraño. Á súa vez<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:32">,</ins></span> outra rama da familia establécese no século XVII en Santa María de Roo, actual concello de Noia, concretamente no lugar de Mato.
Desta Casa do Mato era dono, en 1757, Domingo García de Seares, que recibe un
dos foros de Maguxe, en Ortoño, na renovación que a administración do condado
de Altamira fixo por aquela época<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn15" name="_ftnref15" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[15]</span></span><!--[endif]--></span></a>.
Esta familia da Casa do Mato, segue a percibir rendas no lugar de Maguxe na
segunda metade do século XIX. Así podemos ver como un bisneto de Domingo,
Feliciano García de Seares é o perceptor das rendas de varias parcelas sitas en
So as Hortas<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn16" name="_ftnref16" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[16]</span></span><!--[endif]--></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Na
renovación dos foros, previa denuncia xudicial por estar os moradores carentes
de titulo e posterior expropiación do seu uso, fac<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:35">i</del></span><span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:35">í</ins></span>ase
sempre aos mesmos levadores a fin de non perturbar máis as súas facendas. O
interese do condado era a renovación da súa documentación e a posta ao día das
rendas. Desta forma sabemos que esta rama dos García de Seares de Roo emparentados
cos de Arretén<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:35">,</ins></span> tiñan desde había moitos anos
propiedades en Ortoño nas inmediacións da Casa do Castro. De feito<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:35">,</ins></span>
o párroco de Ortoño na primeira metade do século XVIII, Ignacio Antonio Seares<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn17" name="_ftnref17" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[17]</span></span><!--[endif]--></span></a>,
que o foi durante case 50 anos, puido ser un membro desa familia.<o:p></o:p></span></div>
<div>
<!--[if !supportFootnotes]--><span style="font-size: x-small;"><br clear="all" />
</span><br />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Foi bautizado o 14 de agosto de 1753. Cf. AHDS Fondo Parroquial, Lej
11523, Libro IV, f 152v. Deste matrimonio quedou constancia que naceron sete
fillos máis en tres décadas: Domingo (1725), Rosenda (1728), Domingo (1731),
María (1737), Benito (1740), Santiago (1741) e Joseph (1747).<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn2">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[2]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Isto sosteríase en que, aínda que a familia tivese bens suficientes no
lugar de Lapido, estes non poderían ser enaxenados por reclamalos o Conde de
Altamira mediante o preito de 1752. Cf. ARG Preitos da Real Audiencia<b> </b>1461/17.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn3">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref3" name="_ftn3" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[3]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial;"> Ao parecer<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:09">,</ins></span> Miguel
non chegaría a ordenarse de prima tonsura, xa que non existe o seu expediente
de Sacras Ordes.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn4">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref4" name="_ftn4" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[4]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Trátase de Benito Piñeiro y Lago, sobriño do párroco de Ortoño Simón
Antonio de Lago (reitor da devandita freguesía entre <st1:metricconverter productid="1759 a" w:st="on">1759 a</st1:metricconverter> 1797). Benito era
fillo de Simón Piñeiro, comerciante de Santiago e Rita Nicolasa de Lago, filla
á súa vez de Manuel Antonio de Lago, tesoureiro e apoderado do conde de
Altamira en Galicia. En 1774 ordenouse de prima tonsura, Cf. AHDS, Fondo: <i>Expedientes de Sacras Ordes</i>, Cartapacio
950/3, seguramente co obxectivo de suceder ao seu tío no beneficio de Ortoño,
pero pasado o tempo a familia reconsideraría a súa carreira para casar coa
pontevedresa María Cayetana Fernández Cordeiro. Este matrimonio foi o fundador
da Granxa da Peregrina de Bertamiráns, hoxe rebautizada Pazo da Peregrina, e
que tiveron relación coa Casa do Castro.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn5">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref5" name="_ftn5" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[5]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> En realidade, até finais do século XVIII non se consigna no arquivo
parroquial de Ortoño ningunha paraxe<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:29">,</del></span> ou grupo
de casas illadas. Os lugares ou aldeas teñen un territorio que lles é afín, e
se existe algún veciño illado é contado con todos os do mesmo lugar. Exemplos
que aparecen nesta época son:<i> Castro,
Vista Alegre, Seoane, Espiñareda, Cachela, Santo Cipriano, Tarroeira<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:30">,</del></span>...<o:p></o:p></i></span></span></div>
</div>
<div id="ftn6">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref6" name="_ftn6" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[6]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf., ARG, Fondo: <i>Preitos da Real
Audiencia</i>, Cartapacio 421/41:<b> </b></span><i><span lang="ES-TRAD" style="font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">El Cabildo de la Catedral de Santiago y el Dr
Bravo, tenenciero de la Condomiña, con Juan Alegre, Juan Gonzalez y otros</span></i><i><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">. </span></i><i><span lang="ES-TRAD" style="font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">Auto ordinario sobre los lugares de Pungeiras en S.
Juan de Ortoño, 1599</span></i><span lang="ES-TRAD" style="font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">. </span><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> <o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn7">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref7" name="_ftn7" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[7]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. <i>Ibíd.,</i> Fondo: <i>Preitos da Real Audiencia</i>, Cartapacio
1461/17.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn8">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref8" name="_ftn8" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[8]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf., AHDS, Fondo: Parroquias, 11523: Libro III
de Administración: Libro de fundacións nº 42: </span><i><span style="font-family: Arial; mso-ansi-language: ES; mso-bidi-font-family: Arial;">Fundación en 1754 de una misa sobre el solar de una
casa en el paraje de la Terroira</span></i><span style="font-family: Arial; mso-ansi-language: ES; mso-bidi-font-family: Arial;">.</span><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn9">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref9" name="_ftn9" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[9]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. Nota 32.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn10">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref10" name="_ftn10" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[10]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Cf. ARG, Preitos da Real Audiencia, cartapacio 1461/17:<i> </i>“</span><i><span style="font-family: Arial; mso-ansi-language: ES; mso-bidi-font-family: Arial;">Francisco
García, Andrés Álvarez, por si y como defensores de Domingo Terceado, Domingo
Trenco, Joseph Barreiro, Domingo García, Manuel Rey y otro Domingo García
ausente… Alonso Martinez</span></i><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">”. <o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn11">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref11" name="_ftn11" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[11]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. <i>Ibíd</i>.,: “</span><i><span style="font-family: Arial; mso-ansi-language: ES; mso-bidi-font-family: Arial;">Dª Juana de España, Carlos Pérez, Bernardo Cernadas
como defensores de Joseph García, Dª Juana Romero de Leis, D Joseph Bernardo
Gago de Mendoza, Marques de Leis y D. Jacobo Llorente en reveldia, D. Diego
Ballesteros de Luaces Pose de Leis</span></i><i><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">”</span></i><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">. Como se observa, aparecen os
descendentes da rama dos España que se emparentaron co dos Gago de Mendoza e
que tiñan fondas raíces en Ortoño, tanto familiares como de fandenda. <o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn12">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref12" name="_ftn12" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[12]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial;"> Cf. AHUS, Fondo: Protocolos de Santiago, Cartapacio
1757: <i>Domingo Antonio Sánchez. Seis foros
do Cabido de Santiago dos seus lugares de Punxeiras alta baixas e Condomiña</i>:
(123r-126r), (127r-132v), (133r-135v), (136r-142v), (143r-149r), (150r-156v) e
(157r-163v).<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn13">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref13" name="_ftn13" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[13]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Escritura de compra-venda outorgada o 13 de marzo de 1920 ante Luciano Rei
Sánchez, notario de Negreira, en poder da actual propietaria da Casa do Castro.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn14">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref14" name="_ftn14" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[14]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. J. <span style="font-variant: small-caps;">Caamaño Bournacell, </span><i>Rosalía no pranto da súa estirpe</i>, Ed.
Biosca, Madrid 1968. 26.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn15">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref15" name="_ftn15" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[15]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial;"> Cf. AHUS, Protocolo de 1872 de Ildefonso Fernández
Ulloa, folio <st1:metricconverter productid="711 a" w:st="on">711 a</st1:metricconverter>
737, “<i>Dación de rendas en pago de
crédito, a favor de D. José Genaro Villanueva</i>”.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn16">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref16" name="_ftn16" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[16]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial;"> Documentos privados de Lucita González Romarís, unha
descendente en Maguxe dos Martínez Viojo.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn17">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref17" name="_ftn17" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><span style="font-size: x-small;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[17]</span></span><!--[endif]--></span></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"><span style="font-size: x-small;"> Cf. AHDS, Fondo: <i>Expedientes de
Sacras Ordes</i>, Cartapacio 590/86.</span><o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-75702787564045061702013-02-01T15:35:00.001+01:002013-02-01T15:40:01.601+01:00A linaxe Martínez-Viojo II<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">2. Os antepasados paternos de José Martínez Viojo<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Feitos
coñecidos con certeza son que José Martínez Viojo naceu na denominada Casa do
Castro sita en Ortoño (Ames), e que recibiu o bautismo
o día 7 de febreiro de 1798 na igrexa parroquial de San Xoán<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Como
xa apuntamos, Luís Tobío, descendente desta familia, en carta datada en 1923 e
dirixida ao seu amigo F. Bouza-Brey<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn2" name="_ftnref2" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></a>,
afirmaba que o pai daquel, Miguel Martínez (suposto avó paterno de Rosalía),
era coñecido por Migueliño <i>o muiñeiro</i>,
por ter uns muíños no río Sar, no lugar de Lapido, freguesía de Ortoño, onde moía no verán cando
os outros muíños veciños xa non o facían. Ao parecer tiña un tío que era
comendador da Orde da Mercé, no convento compostelán de Conxo, o cal tentou introducilo na carreira eclesiástica pero, ao final, Miguel abandonou aqueles
estudos.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://4.bp.blogspot.com/-B4w8yBCwpog/S4Utq0U9d8I/AAAAAAAAAiw/60r80mzdQmM/s1600/100_1480.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="240" src="http://4.bp.blogspot.com/-B4w8yBCwpog/S4Utq0U9d8I/AAAAAAAAAiw/60r80mzdQmM/s320/100_1480.JPG" width="320" /></a></div>
<a href="http://www.blogger.com/blogger.g?blogID=7374117732084697477" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"></a><br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Ao
non prosperar a súa carreira eclesiástica, a saída máis oportuna naqueles
tempos era o matrimonio. E así o debeu entender a familia, xa que seguramente
buscaron unha persoa idónea para el, que resultou ser unha parente próxima,
Manuela Viojo, coa que gardaba un 2º con 3º e un 3º con 4º graos de
consanguinidade, a teor da partida de matrimonio, que se celebrou o 31 de maio
de 1791<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn3" name="_ftnref3" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[3]</span></span><!--[endif]--></span></a>.
O matrimonio entre parentes tan próximos era algo moi común na época. Manuela
era natural do lugar de Punxeiras Altas, e Miguel do lugar de Lapido, ambos
próximos e pertencentes a Ortoño. Os ascendentes do pai de Manuela, Vicente
Viojo, procedían do lugar de Chave de Ponte, pertencente á freguesía de San Xulián
de Bastavales, hoxe concello
de Brión, e pola parte da súa nai, Vicenta Vidal, eran de Punxeiras Altas<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn4" name="_ftnref4" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[4]</span></span><!--[endif]--></span></a>.
Os pais de Miguel foron Alonso Martínez
e Manuela de Orta, veciños de Lapido. Alonso era natural do lugar de Framán, na
veciña parroquia de San Pedro de Bugallido e a súa muller, Manuela, do lugar de
Lapido<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn5" name="_ftnref5" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[5]</span></span><!--[endif]--></span></a>.<o:p></o:p></span><br />
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"><br /></span>
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://3.bp.blogspot.com/-NSoDOKanAjY/UQvOQ-5sJmI/AAAAAAAABWU/jVBoVzoPLr8/s1600/CCF01022013_00000.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="640" src="http://3.bp.blogspot.com/-NSoDOKanAjY/UQvOQ-5sJmI/AAAAAAAABWU/jVBoVzoPLr8/s640/CCF01022013_00000.jpg" width="467" /></a></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><i><span lang="GL" style="font-family: Arial; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"><br /></span></i></b>
<b><i><span lang="GL" style="font-family: Arial; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"><br /></span></i></b><br />
<div style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="GL" style="font-family: Arial; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"><br /></span></i></b></div>
<div style="text-align: justify;">
<b><i><span lang="GL" style="font-family: Arial; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"><br /></span></i></b></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<div class="" style="clear: both; text-align: center;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: Arial; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">O
segundo con terceiro grao de consanguinidade no matrimonio Martínez-Viojo
explícase ao ser Miguel Martínez e Manuela Viojo, neto e bisneta,
respectivamente, de Domingo Martínez, de
Framán (lugar da parroquia de San Pedro de Bugallido). O terceiro co cuarto proviría
</span><span style="font-family: Arial; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">, por seren, respectivamente</span><span class="msoIns" style="font-family: Arial; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:56">,</ins></span><span style="font-family: Arial; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
bisneto e tataraneta do matrimonio de Lapido, Juan de Orta e María de Cruces.
Remontándose no tempo, esta familia ten aínda máis vínculos entre si e todos
provenientes dun mesmo tronco: o dos González da Condomiña, antepasados e
primeiros posuidores posibles da paraxe do Castro.</span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Así,
María Pérez, unha das supostas tataravoas paternas de Rosalía, probablemente
fose unha das fillas de Alonso Pérez de Lapido e España, e da súa muller
Dominga González de Solís<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:57">,</ins></span> mencionados en dúas informacións<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn6" name="_ftnref6" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[6]</span></span><!--[endif]--></span></a>.
Dominga proviría do lugar da Condomiña e da familia dos González<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn7" name="_ftnref7" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[7]</span></span><!--[endif]--></span></a>,
vinculados a ese lugar desde mediados do século XVI<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn8" name="_ftnref8" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[8]</span></span><!--[endif]--></span></a>.
Todos serían membros dunha extensa familia asentada nesta parte da xurisdición
da Maía, que ascenderían na escala social desde o século XVI ao XVIII, pasando
de labradores a comerciantes acomodados até, finalmente, vincularse coa
fidalguía da zona.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Descubrimos
nesta familia vínculos que os ligan con insospeitados personaxes. Cara <span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:57">a </ins></span>principios
do século XVII o matrimonio formado por Gregorio González da Condomiña e
Catalina Xuarez Ortiz, veciños da Condomiña e próximos ao Castro na mesma
parroquia, ten varios fillos casados á súa vez con persoas relevantes no status
social da época<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn9" name="_ftnref9" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[9]</span></span><!--[endif]--></span></a>.
Destacan dous: unha filla chamada Isabel casada co capitán Rodrigo de Breyxo,
pais do capitán Francisco de Breyxo que sería rexedor da cidade da Coruña<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn10" name="_ftnref10" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[10]</span></span><!--[endif]--></span></a>;
e outra chamada Magdalena<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:58">,</ins></span> que casaría con Antonio de Ruanova y
España, pertencente á familia dos España. Este matrimonio, que posuíu gran
porción de bens na parroquia de Ortoño, asentouse na lindeira freguesía de San
Salvador de Bastavales sendo os seus descendentes os <span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:59">m</ins></span><span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:59">M</del></span>arqueses
de Leis<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn11" name="_ftnref11" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[11]</span></span><!--[endif]--></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Respecto
ao apelido Martínez, tamén se revela ben situado na escala social da época.
Parece que ten a súa orixe nos lugares de Framán e Eirapedriña da veciña
parroquia de Bugallido (Ames). Membros da súa familia, como Domingo Martínez de
Eirapedriña<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:01">,</ins></span> emparentaron<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:01">,</del></span> a finais
do século XVII<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:01">,</del></span> coa do notario de número da
xurisdición<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:01">,</ins></span> ao casar con Maria Freire de Castro<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn12" name="_ftnref12" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[12]</span></span><!--[endif]--></span></a>,
natural de Santa María dos Anxos (Brión). O fillo dun primo do pai de José
Martinez Viojo, Blas Martínez, casado no lugar de Cortes da mesma parroquia de
Ortoño<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:01">,</ins></span> contraería matrimonio cunha filla do
meiriño e xustiza da xurisdición de Altamira e Barcala, María de Ponte y
Andrade, natural de Santa María de Portor (<i>véxase
cadro 1</i>). Tamén hai indicios da súa relación coa familia dos Lago, que tivo a súa orixe en Santa María dos Ánxeles, e á que pertenceron varios cóengos de
Santiago<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn13" name="_ftnref13" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[13]</span></span><!--[endif]--></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">O propio
Alonso Martínez, avó paterno de José Martínez Viojo, aparece ben situado na
documentación conservada. Na renovación dos foros da Condomiña e As Punxeiras,
é consignado xunto a Ygnacia Bermúdez de Castro, descendente dos González da
Condomiña, e o mesmo noméase cabezaleiro<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn14" name="_ftnref14" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[14]</span></span><!--[endif]--></span></a>
xunto co seu irmán Domingo e o seu consogro Miguel Vidal. O seu fillo Miguel
mantén o status da familia. Localizámolo, por exemplo, na protesta que fixeron
os veciños da xurisdición da Maía o 24 de marzo de 1810 ao “Señor gobernador
político e militar da cidade de Santiago”, pola condución de leña e cepos a
Santiago, no contexto da guerra da independencia<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn15" name="_ftnref15" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[15]</span></span><!--[endif]--></span></a>.
Ambos aparecen noutras escrituras como testemuñas cualificadas, dando a
entender que pola súa ascendencia e posición eran considerados “homes bos”.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">En
canto ás relacións coa Igrexa, esta familia dos Martínez da Casa do Castro de
Ortoño, tiveron certa vinculación coa Orde da Mercé. Tiña Miguel un primo
natural das Punxeiras profeso en Conxo, chamado Frei Vicente Martínez, quizais
o comendador do que falaba Tob<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:04">i</del></span><span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:04">í</ins></span>o, fillo
de Domingo Martínez e Andrea Pérez, tíos de Miguel, e veciños daquel lugar.
Esta relación non só se concentra nesta familia dos Martínez, tanto en Lapido,
com<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:05">a</ins></span><span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:05">o</del></span> na liña
dos tíos das Punxeiras, senón que en Ortoño existen vínculos importantes co convento
de Conxo . Na parroquia de Ortoño
posiblemente tivese propiedades, e existen varias persoas pertencentes á súa
Orde Terceira, e algún que outro veciño profesou a orde, por exemplo Frei
Domingo de San Ramón Otero, tamén das Punxeiras que, en 1770, estaba no
convento madrileño de Nª Sª da Mercé de Descalzos<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn16" name="_ftnref16" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[16]</span></span><!--[endif]--></span></a>.
Había tamén máis persoas pertencentes a outras ordes terceiras como a
franciscana. Así, Juan Pérez de Lapido, irmán da bisavoa de José Martínez Viojo,
figura no ano 1708 como membro da fraternidade de San Francisco<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn17" name="_ftnref17" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[17]</span></span><!--[endif]--></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<div>
<!--[if !supportFootnotes]--><br clear="all" />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> <span style="font-variant: small-caps;">AHDS</span>: Fondo Parroquial,
11523; <i>Libro
VIN de Bautizados de San Juan de Ortoño</i>,
folio 2v.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn2">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[2]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. La Voz de Galicia, 18-VII-1985, 32.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn3">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref3" name="_ftn3" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[3]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. AHDS, Fondo Parroquial, 11523 <i>Libro
XI de Casados de San Juan de Ortoño,</i> folio 15v.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn4">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref4" name="_ftn4" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[4]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> <i>Ibíd</i>., Folio 84v.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn5">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref5" name="_ftn5" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[5]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> <i>Ibíd.</i>, Folio 1v<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn6">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref6" name="_ftn6" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[6]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. AHUS, <i>Arquivo Municipal de
Santiago</i>. Cartapacio 513. Letra P nº 8: Carlos Melchor Pérez de Lapido, ano
1732. Tamén nº 24: D José Pérez de Lapido e España, ano 1764.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn7">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref7" name="_ftn7" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[7]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> AHUS, Protocolo de Domingo Antonio Sánchez, 1757, folio 133: “Foro del
Cabildo del lugar de Condomiña” mic. 422.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn8">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref8" name="_ftn8" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[8]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial;"> <span style="font-variant: small-caps;">ARG</span>, Fondo:
<i>Preitos da Real Audiencia,</i> Cartapacio
435/39: “</span><span lang="ES-TRAD" style="font-family: Arial;">El cabildo de la catedral de Santº y su tenenciero
de la Condomiña, con Gregº Gonzalez y consortes, sobre reinvidicación del lugar
de la Condomiña</span><span lang="GL" style="font-family: Arial;">.” 1631. Tamén: <span style="font-variant: small-caps;">Arquivo Histórico Universitario de Santiago</span>,
(a partir de agora citarémolo coas siglas AHUS), <i>Protocolo de Domingo Sánchez de Andrade</i>, fº 90 ano 1681,
“Concordia”.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn9">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref9" name="_ftn9" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[9]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> AHDS, Fondo: Parroquias, Cartapacio
11523. <i>Libro
III de Administración: Libro de Fundacións nº 24. </i></span><i><span lang="ES-TRAD" style="font-family: Arial;">Noticia de varias misas impuestas en el
testamento del 13 de marzo de 1633 de Gregorio González da Condomiña</span></i><span lang="GL" style="font-family: Arial;">.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn10">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref10" name="_ftn10" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[10]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> <i>Ibíd</i>., nº 7. Noticia dunha misa de fundación do capitán Francisco
Breixo y Aldao.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn11">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref11" name="_ftn11" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[11]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. <span style="font-variant: small-caps;">J. S. Crespo do Pozo</span>, <i>Brasóns e Liñaxes de Galicia</i>, Bilbao<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:00">,</ins></span>
1982. Tomo II, 156 ss. Exceptuando algúns erros, relata na “Linea dos Marqueses
de Leis e antecesores dos mesmos” dentro do apelido España, como unha neta do
Antonio Ruanova e España e Magdalena Ortiz casou con
Esteban Romeu de Leis da Casa de Barro, e que á súa vez unha filla destes,
Juana Romeu de Leis e España casaría co nobre pontevedrés Pedro Gago e Mendoza<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T12:00">,</ins></span>
sendo os pais de José Bernardo Gago
Romeu de Leis, primeiro marqués de
Leis.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn12">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref12" name="_ftn12" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[12]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. AHUS, Protocolo de Domingo Sánchez de Andrade, ano 1678, folio 103: “</span><i><span lang="ES-TRAD" style="font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">Carta de pago de Mathias Freire ssnº q dio a Antº
Gz de Guitian</span></i><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">”. Idem ano 1677, folio 149: “<i>Arriendo de Antº Gónzalez de Guitian a Domº Martínez”.<o:p></o:p></i></span></span></div>
</div>
<div id="ftn13">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref13" name="_ftn13" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[13]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. ACS Cartapacio 747. Tomo XVIII, nº 1 “Información de D. Pedro de Mahía
e Lago, ano 1703. Idem: Cartapacio 767. Tomo XXXVII, nº 5: “Información de D.
Juan Torrado Mariño, ano 1695.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn14">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref14" name="_ftn14" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[14]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. AHUS, Protocolo de Domingo
Antonio Sánchez, fº 122 e ss., ano 1757 “<i>Foros
del Cabildo</i>”.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn15">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref15" name="_ftn15" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[15]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Documentación privada de María del Carmen Vilacoba Capeáns, veciña do
lugar de Punxeiras Altas en Ortoño.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn16">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref16" name="_ftn16" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[16]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> <i>Ibíd.<o:p></o:p></i></span></span></div>
</div>
<div id="ftn17">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref17" name="_ftn17" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; font-size: x-small; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[17]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"><span style="font-size: x-small;"> Cf. AHUS. AMS. Cartapacio 918, nº 1: <i>Padrón
calle-hita de 1708</i>.</span><o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-87983825756891119582013-01-29T00:02:00.001+01:002013-02-01T15:41:18.379+01:00A liñaxe Martínez - Viojo I<br />
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span lang="GL" style="font-family: Arial; font-size: 14.0pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">A liñaxe Martínez - Viojo e a Casa do Castro de
Ortoño: <o:p></o:p></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span lang="GL" style="font-family: Arial; font-size: 14.0pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">novas achegas sobre a suposta familia paterna de
Rosalía.<o:p></o:p></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span lang="GL" style="font-family: Arial; font-size: 14.0pt; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">L.V.B.</span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span lang="GL" style="font-family: Arial;"><span style="font-size: x-small;">Estudios Mindonienses, nº28 (2012) 599-634.</span></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://3.bp.blogspot.com/-99hd6UxL5ek/SqV2Mnu01II/AAAAAAAAAJo/8m10EeySrno/s1600/Rosalia.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="200" src="http://3.bp.blogspot.com/-99hd6UxL5ek/SqV2Mnu01II/AAAAAAAAAJo/8m10EeySrno/s200/Rosalia.jpg" width="155" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">1. Introdución<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Coincidindo
co 175 aniversario do nacemento da escritora e rexurdido o interese polas
orixes familiares de Rosalía de Castro, logo do recente descubrimento da
primeira noticia escrita sobre a paternidade da escritora<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></a>,
cremos interesante achegarnos e descubrir a aínda presunta familia paterna
desta: a Martínez Viojo.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">É ben
coñecido que os pais de Rosalía de Castro foron Teresa de la Cruz de Castro y
Abadía e, supostamente, o sacerdote José Martínez Viojo, este natural da
parroquia de San Xoán de Ortoño, no concello coruñés de Ames.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Aínda
que a partida de bautismo de Rosalía, inscrita no Real Hospital de Santiago con
data 24 de febreiro de 1837, sinala aos seus pais como “incógnitos”, a relación
de nai e filla, entre Dona Teresa e a escritora é manifesta e está sustentada
polos datos bibliográficos e a documentación familiar. Máis problemas existen, con todo, coa
atribución da paternidade de Rosalía a José Martínez Viojo, pois non existe ningunha proba documental da
mesma.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Durante
o século XIX tentouse silenciar as orixes da escritora pero, por mor da carta
que en 1923 enviou Luís Tobío, descendente dos Martínez Viojo, ao seu amigo Fermín Bouza-Brey, púxose
nome ao posible pai de Rosalía. Esta noticia, de gran transcendencia naquel
momento, influíu, entre outros aspectos, para que a fundación do Seminario de
Estudos Galegos tivese como sede a Casa do Castro en Ortoño, como lugar
rosaliano significativo. Desde entón, aceptouse xeralmente que este sacerdote
da Colexiata de Iria Flavia natural de Ortoño, fora o pai de Rosalía, e que
esta foi coidada na Casa do Castro polos seus familiares paternos até aproximadamente
cumprir os cinco anos de idade, xa que en setembro de 1842 aparece rexistrada
xunto á súa nai no Concello de Padrón<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn2" name="_ftnref2" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></a>.
Con todo, parece que o que en 1923 xa se esquencera, en vida da escritora era <i>vox populi</i>
entre os seus contemporáneos e veciños<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn3" name="_ftnref3" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[3]</span></span><!--[endif]--></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Algúns
autores defenderon que a hipótese da paternidade do sacerdote Viojo xurdiu dos
sobriños deste, os cales<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:49">,</ins></span> coñecedores daquelas historias que
corrían por Padrón e Santiago, atribuíron a paternidade ao seu tío sen ser real<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn4" name="_ftnref4" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[4]</span></span><!--[endif]--></span></a>.
Esta teoría apóiase, sobre todo, en que non era tan raro na fidalguía da época
bautizar a fillos concibidos fóra do matrimonio con pais incógnitos e logo
lexitimalos. Foi o que sucedeu coa curmá de Rosalía, Josefa Laureana<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn5" name="_ftnref5" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[5]</span></span><!--[endif]--></span></a>,
e co seu propio marido, Manuel Murguía, pero o real é que Rosalía quedou sen
lexitimar. O rumor da paternidade do capelán, intencionado ou non, se el non
fose o pai, poderíase entender conveniente, pois en certo xeito servía como un
tabú para escurecer e silenciar este tipo de sucesos.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">A nai
de Rosalía, Teresa de la Cruz de Castro, era natural do Pazo de Arretén de
Santa María de Iria. A súa liñaxe foi estudada por Caamaño Bournacell<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn6" name="_ftnref6" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[6]</span></span><!--[endif]--></span></a>
e comeza no nobre apelido galego Bermúdez de Castro. Bouza-Brey tamén estudou o
vínculo do pazo<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn7" name="_ftnref7" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[7]</span></span><!--[endif]--></span></a><span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:49">;</ins></span><span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:49">,</del></span>
con todo, aínda hoxe carecemos dun estudo definitivo sobre a xenealoxía do
suposto pai da poetisa, tal vez debido á idea de que non representaría unha
grande achega. Esta condición, a forma do seu nacemento, os primeiros anos da
súa vida e, sobre todo, a ausencia da figura paterna<span class="msoIns"><ins cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:50">,</ins></span>
converteron a Rosalía nunha vagabunda espiritual, perpetuamente insatisfeita,
tal como a describiu o profesor Rof Carballo<a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftn8" name="_ftnref8" title=""><span class="FootnoteCharacters"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-size: 12pt;">[8]</span></span><!--[endif]--></span></a>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Procurar
aumentar o coñecemento sobre a familia Martínez Viojo, vendo as coherencias ou
fundamentos sobre a posible paternidade de José Martínez Viojo, así como
determinar a veracidade da tradición que sitúa a Rosalía en Ortoño nos seus
primeiros anos de vida, é o obxectivo da
nosa modesta investigación. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">Articularemos
o noso estudo centrándonos na realidade social da familia de José Martínez
Viojo e na súa xenealoxía, a ascendente e, especialmente, a descendente e
coetánea a Rosalía, tentando ao mesmo tempo esclarecer un pouco máis os anos de
infancia que a escritora puido vivir en Ortoño.<o:p></o:p></span></div>
<div>
<!--[if !supportFootnotes]--><br clear="all" />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. <span style="font-variant: small-caps;">V. Álvarez Ruíz de Ojeda</span>,
<i>16 de xullo de 1885: primeira mención do
Capelán José Martínez como pai de Rosalía </i>en: “Revista de Estudos
Rosalianos” 4 (2011) 205-217.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn2">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[2]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. A. <span style="font-variant: small-caps;">Pociña- A. López, </span><i>Rosalía de Castro. Estudios sobre a vida e a
obra</i>. Santiago de Compostela, Lai<span class="msoDel"><del cite="mailto:Diana%20Fraiz" datetime="2012-10-16T11:48">l</del></span>ovento
Ensaio 2000, 23.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn3">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref3" name="_ftn3" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[3]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. <span style="font-variant: small-caps;">V. Álvarez R. de Ojeda</span>, <i>16 de xullo de 1885…, a. c</i>. 206.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn4">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref4" name="_ftn4" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[4]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. X. L. <span style="font-variant: small-caps;">Mendez Ferrín, </span> Faro de Vigo, 16 de marzo de 2007.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn5">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref5" name="_ftn5" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[5]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. V. <span style="font-variant: small-caps;">Álvarez Ruíz de Ojeda,</span>
<i>Sobre as orixes de Rosalía de Castro: a
inclusa de Santiago de Compostela e ou caso de Josefa Laureana de Castro</i>,
en: “A trabe de
ouro” 39 (1999) 325-351.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn6">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref6" name="_ftn6" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[6]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. J. <span style="font-variant: small-caps;">Caamaño Bournacell, </span></span><i><span style="font-family: Arial; mso-ansi-language: ES; mso-bidi-font-family: Arial;">Rosalía en el llanto de su estirpe</span></i><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">, Edicións Biosca, Madrid 1968.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn7">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref7" name="_ftn7" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[7]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. <span style="font-variant: small-caps;">F. Bouza-Brey</span>, </span><i><span style="font-family: Arial; mso-ansi-language: ES; mso-bidi-font-family: Arial;">El Solar y mayorazgo de “A Arreten”, de los
antepasados de Rosalia de Castro</span></i><i><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;">,</span></i><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> en: Cadernos de Estudos Galegos 15 (1960) 164-190.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn8">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///F:/galego_Rosalia_de_Castro5%20(1).doc#_ftnref8" name="_ftn8" title=""><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="FootnoteCharacters"><span lang="GL">[8]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"> Cf. J. <span style="font-variant: small-caps;">Rof Carballo, <i>“</i></span><i>Rosalía, ánima galaica”,</i> en: </span><em><span lang="ES-TRAD" style="font-family: Arial; mso-bidi-font-family: Arial;">Siete ensayos sobre
Rosalía</span></em></span><span lang="GL" style="font-family: Arial; mso-ansi-language: GL; mso-bidi-font-family: Arial;"><span style="font-size: x-small;">, Vigo, Galaxia 1952. 111-149.</span><o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-81702595651324047902012-12-24T01:22:00.000+01:002012-12-24T01:22:01.500+01:00Libro de fundacións XLII<b>1 de febreiro de 1754</b><br />
<b><br /></b>
<br />
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">Cuadraxésima segunda fundación.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">No inverno de 1754, Domingo Martínez veciño da
Punxeira, cédelle a Francisco de Gosende, a súa vez veciño da Condomiña un anaco
de terreo no paraxe da Tarroeira para que constrúa unha casa. Dóallo ca obriga
de unha misa perpetua pola alma del a partir de cando morra. </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">A Tarroeira era ata aquel momento un monte
pertencente a Punxeiras altas. Ó seu carón discorría o camiño real que ía de
Santiago a Noia pasando pola ponte da Condomiña. É precisamente por este tempo,
a mediados do s. XVIII cando empeza a habitarse.</span></div>
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://3.bp.blogspot.com/-mxRDGQtDkzs/UNeRLzbES1I/AAAAAAAABU4/U-Fn7vzuex0/s1600/CCF24122012_00000.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="545" src="http://3.bp.blogspot.com/-mxRDGQtDkzs/UNeRLzbES1I/AAAAAAAABU4/U-Fn7vzuex0/s640/CCF24122012_00000.jpg" width="640" /></a></div>
<br />L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-88438745269083937002012-12-09T00:58:00.003+01:002012-12-09T00:58:42.519+01:00Libro de fundacións XLI<br />
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="GL">Cuadraxésima primeira fundación <o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="GL">1 de xaneiro de 1747.<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">Diego Antonio García e a súa muller María Rey,
din que antes de agora, D. Carlos Bermúdez de Castro, por un codicilo que fixo
a favor dela, cando era criada solteira ó seu servizo compensouna con varios
bens. Entre eles legoulle unha leira de
un ferrado chamada “A horta” e unha casa terreña sita nas Punxeiras de arriba. Por
todo isto impoñiase unha misa rezada por defuntos.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">O tal D. Carlos casara en Ortoño a primeiros
do s. XVIII con Dª Melchora González de Solís, veciña da Condomiña. Sen embargo
a súa muller morreulle sen descendencia e en 1718 contraeu matrimonio con Dª
María Suárez de Figueroa, natural de San Lourenzo de Agrón, precisamente de
onde era Diego Antonio García, que veu casar con María Reyna a Ortoño en 1727. María
Rey ou Reyna seguramente era unha orfa do Real Hospital de Santiago que se tería
criado na parroquia de Ortoño e de moza entrou a servir a esta xente. Deste
modo, e aínda antes de casar, D. Carlos déixalle uns bens nos que poder vivir a
cambio de unha misa. Misa que por outro lado habíalle facer falla, xa que na década
dos 20 do s. XVIII, este era o meriño e xustiza maior das xurisdicións de
Altamira e Barcala, nomeado polo conde de Altamira, e fora deposto por goberno
deplorable e malversación das contas.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://4.bp.blogspot.com/-SsBdxOGNtoo/UMPT8gmC5xI/AAAAAAAABUg/wsvS9CTeq_M/s1600/CCF09122012_00000.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="387" src="http://4.bp.blogspot.com/-SsBdxOGNtoo/UMPT8gmC5xI/AAAAAAAABUg/wsvS9CTeq_M/s640/CCF09122012_00000.jpg" width="640" /></a></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL"><br /></span></div>
L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-82685764035743927992012-12-02T12:28:00.002+01:002012-12-02T12:28:40.891+01:00Historia do culto a Virxe Peregrina en Bertamiráns V<br />
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Comezos do s. XIX.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">En 1801 morre D. Benito Piñeiro, o fundador e
primeiro propietario da Granxa da Peregrina, como xa tiñamos dito. Dende 1790
fora un grande entusiasta da pequena capela que fundara e dotara na súa casa, e
naquel período de tempo sempre pideu novos permisos para o culto nela. A súa
dona Dª Cayetana Fernández Cordero, pontevedresa de orixe, mantivo o interese
do seu defunto marido a lo menos ó principio.</span></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://www.turgalicia.es/imaxes/mdaw/mdqy/~edisp/~extract/TURGA042421~1~staticrendition/tg_carrusel_central.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="214" src="http://www.turgalicia.es/imaxes/mdaw/mdqy/~edisp/~extract/TURGA042421~1~staticrendition/tg_carrusel_central.jpg" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">http://www.turgalicia.es/ficha-recurso?cod_rec=3414&ctre=31</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">Dª Cayetana herda así ó seu home, na casa de
Bertamiráns, e nas propiedades e casas que tiña en Santiago, entre elas unha
nas inmediacións da Porta Faxeira. E en Santiago sería onde coñeceu o seu
segundo marido, D. José Pedralves. Este era un oficial médico do Rexemento
Provincial de Santiago, oriúndo da cidade de Barcelona que cara 1801 contaba
con 25 anos de idade. Era fillo de D. Gervasio Brendell de Pedralvez e Dª
Theresa Estapez del Mas. Sen embargo habían de pasar varios anos ata que casan
en Ortoño en 1807, pero xa desta relación nacera en 1803 un fillo chamado José
Leandro, que foi bautizado en Santa Susana sen quedar inscrita a súa partida.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">D. Cayetana deixaría preferentemente de vivir
en Bertamiráns, por gardar as formas da época. Seguramente o seu sentir fora o
de regularizar todas estas cousas, pero o ser unha viúva tiña que manter as
formas durante un tempo. Deste xeito atopase casada en 1807 con un neno de
catro anos que acaba de lexitimar ó casar ela, pero do que tampouco podía dar a
coñecer. Non é si non ata 1818 cando se inscribe a súa partida de bautismo en
Ortoño, á que teñen que comparecer testemuñas e disposicións do provisor do
arcebispado. É normal que nestes anos se perdera un pouco o interese pola
capela da súa casa en Bertamiráns.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">Contrasta moito, por exemplo, co caso da prima
de Rosalía de Castro, Lauréana que tamén ó nacer seus pais non estaban casados
sendo ó pouco tempo lexitimada. Pasoulle o mesmo o marido de Rosalía, Manuel Murguía.
Sen embargo non sucedeu o mesmo con Rosalía. José Leandro foi lexitimado os
catro anos e regularizado os seus papeis cando tiña 15. É un caso máis deste
tipo de situacións dadas nesa época e que xiran en torno a persoaxe de Rosalía,
xa que esta familia da Granxa de Bertamiráns tivo certa vinculación ca presunta
familia paterna da escritora.</span></div>
L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-42232617942182269092012-11-19T00:57:00.000+01:002012-11-19T00:57:14.834+01:00Historia do Culto a Virxe Peregrina en Bertamiráns IV<br />
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL"><b>Novas sobre a fundación da capela da Virxe
Peregrina, en Bertamiráns.</b></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://2.bp.blogspot.com/-jLfqF-z7ak4/SqZLbS3q-hI/AAAAAAAAAwY/D1M9wntuswg/s1600/100_1433.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="240" src="http://2.bp.blogspot.com/-jLfqF-z7ak4/SqZLbS3q-hI/AAAAAAAAAwY/D1M9wntuswg/s320/100_1433.JPG" width="320" /></a></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">Velaquí un novo descubrimento sobre a capela
da Peregrina, que bota un pouco máis de luz sobre as súas orixes.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">Sabiamos que os fundadores desta, e do hoxe
denominado pazo da Peregrina, non eran si non outros que D. Benito Piñeiro e
Lago e a súa dona D. Cayetana Fernández Cordero, natural da cidade de
Pontevedra de onde veu esta devoción.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">Cara 1801 morre Benito e a súa dona viúva
escribe ó arcebispo de entón, D. Rafael Muzquiz Aldunate, co animo de que lle
manteña o culto na súa capela. Esta é a petición:</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span lang="GL"><b>Excelentismo e Yllustrisimo Señor Arzobispo
de esta Diocesis de Santiago.<o:p></o:p></b></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span lang="GL"><b>Excelentisimo Sr.<o:p></o:p></b></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span lang="GL"><b>Dª María Cayetana Fernández Cordero viuda
de D. Benito Piñeyro y Lago, vecina de la parroquia de San Juan de Ortoño, con
la debida beneración a Vuestra Excelencia expone que el Exmo. Sr. D. F. Sevastian
Malvar, concedio el que pudiese celebrarse en una capilla que tiene en su casa
de Bertamiráns distante cerca de media legua de la rectoral de la dicha de
Ortoño, y separada por un río que en tiempos de invierno se toma el puente
frecuentemente impidiendo toda comunicación por cuyos motivos la consintieron
gustosos el Sr. cura párroco que fue en aquel entonces y el actual pensando
aquel en hacer un anexo en este sitio para el debido socorro espiritual de que
carecen en invierno una gran parte de sus feligreses, por la citada causa, por
tanto y en atención citan relevantes motivos y no ser la exponente de un
natural robusto para sufrir en lo demas del año los soles y las lluvias
rendidamente suplica y espera de celo y bondad de Vuestra Excelencia se sirva
ratificar la expresada licencia, para poder decir misa en dicha capilla en lo
que recivira m. d. de V. Excª.<o:p></o:p></b></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<i><span lang="GL"><b>Su mas atenta servidora María Cayetana
Fernández Cordero.</b><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">Efectivamente, en 1790, D. Benito Piñeiro doa
catro ferrados de renda á Igrexa e pide que se consagre a capela, ca advocación
de Nuestra Señora del Refugio, e se diga misa nela. É neste ano cando parece
rematarse tanto a casa da granxa da Peregrina como a capela. O arcebispo Malvar
dálle facultade o cura párroco para inspecionar a capela, consagrala e dicir
nela una soa misa, e todo esto sen menoscabo do dereito parroquial. Naquel
tempo o cura párroco non era si non D. Simón Antonio de Lago, o tío de D. Benito
e por tanto familia del. Tanto é así, que esta familia compostelán pasaba
grandes tempadas residindo co seu tío na reitoral de Ortoño. D. Benito
mesmamente estudara para cura co animo de suceder a seu tío en Ortoño, pero co
tempo acabou casando.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">Esta familia tentou en máis ocasións aumentar
as licencias sobre a súa capela. Así en 1793 conseguen que se puidera expoñer o
Santísimo Sacramento despois de unha misa solemne, e repetilo ó seguinte ano.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">En 1797 morre o seu protector, o párroco de
Ortoño, e dous anos despois o seu sucesor D. Vicente Duran e Varela, mantén unha posición
conservadora respecto a esta capela. Da licenza a calquera cura para que diga
misa nela os días festivos, pero só para que asistan a ela o propietario, a súa
familia, e os seus invitados. Os demais feligreses quedáballes prohibido
asistir, xa que non podían faltar á parroquial. </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">No mesmo ano da morte de Benito, este pide
permiso para expoñer na súa capela unha reliquia que ten de San Simón apóstolo,
do que posúe certificación dun cardeal de Roma. Ese permiso concedéselle en uns
determinados días festivos, pero non sabemos se durante un ano ou máis tempo.</span></div>
<span lang="GL" style="font-size: 12pt;">Sen embargo, a carta que
lle manda Dª Cayeta</span>L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-68924734503845873872012-11-05T00:24:00.000+01:002012-11-05T00:24:03.838+01:00Libro de fundaciones XL<br />
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="GL">Cuadraxésima fundación.<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span lang="GL">14 de novembro de 1740<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://4.bp.blogspot.com/-pE04GN9ouRI/UJb4zEW7pmI/AAAAAAAABTU/McNse4JL0IE/s1600/CCF05112012_00000.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="245" src="http://4.bp.blogspot.com/-pE04GN9ouRI/UJb4zEW7pmI/AAAAAAAABTU/McNse4JL0IE/s400/CCF05112012_00000.jpg" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Alberta de Lamiño, veciña do lugar de Lapido, había
pouco que lle morrera o seu home Pedro Teiga. Este deixaralle os bens que tiña
en Laraño, parroquia de onde seguramente procedía, a súa irmán María Teiga pola
pensión de unha misa de fundación a San Pedro, ou na súa oitava.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">O certo é que aínda que súa irmán María puido
levar os bens de seu irmán en Laraño, quen comezou a paga foi a súa cuñada
Alberta. Posteriormente entre 1773 e 1791 pagou Agustín de Tembra, veciño
seguramente de Lapido, a onde aínda hoxe chegou o tal apelido. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">O derradeiro cumpridor desta fundación foi
Baltasar Lorenzo, que pagou ata 1827.</span></div>
L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-68115224600197898542012-10-13T00:57:00.001+02:002012-10-13T00:58:53.813+02:00D. José Landeira Mouro<br />
1940-1951<br />
<br />
<br />
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">Na entrada de <a href="http://historiadeortono.blogspot.com.es/2010/07/historia-dos-parrocos-de-ortono-iv.html">“Párrocos IV”</a>, faciamos un pequeno
resume dos curas que foran de Ortoño no século XX. Así puidemos aportar as fotografías
de D. José Sanmartín Coto, a do seu sobriño D. José Sanmartín Chao, D. Juan
Bueno Bueno e D. Manuel Campos Varela. Catro dos 37 párrocos, rectores e
vicerrectores dos que temos novas dende o século XVI.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">Hoxe damos a coñecer a fotografía de D. José
Landeira Mouro. Sucedeu a D. José Sanmartin Chao cara 1940 e estivo en Ortoño
toda a década dos cuarenta. O seu segundo apelido supoñiamos que era Moure
confundidos pola súa particular caligrafía. A súa foto foi aportada amablemente
por D José Feáns.</span></div>
<br />
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://4.bp.blogspot.com/-HSc764afdqY/UHiZljFo_kI/AAAAAAAABSQ/_MK4Jf2D-YQ/s1600/CCF13102012_00000.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="400" src="http://4.bp.blogspot.com/-HSc764afdqY/UHiZljFo_kI/AAAAAAAABSQ/_MK4Jf2D-YQ/s400/CCF13102012_00000.jpg" width="287" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">D. José Landeira Mouro</td></tr>
</tbody></table>
<br />L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-40495931665230586892012-09-29T09:25:00.001+02:002012-09-29T09:25:45.046+02:00Arreglo parroquial. (1854-1864)<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Unha das nosas arelas é atopar e definilos
límites parroquiais de Ortoño, así como os dos lugares que o forman. Deste
xeito vimos como ó longo da historia, o coñecemento destes estivo en grande
medida preservado na tradición oral e viva da xente, sendo escasos os
documentos que os definían.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Polo momento non atopamos para a parroquia de
Ortoño unha descrición pormenorizada de ata onde chega. Si atopamos novas da
demarcación dos seus lugares a través dos documentos de foro que emitían os
dominios que había. E semella que era o lugar e a súa extensión mellor definida
o que se empregaba como unidade na articulación do territorio, pois é constante
a definición da parroquia ó enumerar os lugares que a forman.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Este feito atopámolo no denominado “Arreglo
parroquial” de entre 1854 e 1864 dado no arcebispado de Santiago. A situación
da Igrexa a mediados do s. XIX mudara moito dende comezos do século. A
abolición dos señoríos e as antigas xurisdición, a creación dos concellos e os
partidos xudiciais, deixara obsoletas moitas das estruturas que vertebraban o
territorio. Así as parroquias por mor dos dominios que posuían o territorio
arrastraban límites e demarcacións impostas por intereses herdados destes.
Posteriormente a 1850, en que se firma un concordato entre España e o Vaticano,
empézanse a separar e ter máis en consideración os aspectos espirituais e de
comunidade parroquial, respecto os intereses territoriais que rexían
anteriormente. Así había multitude de casos en que as parroquias tiñan formas
estrañas, habendo aldeas moi alonxadas da igrexa parroquial, e sen embargo
paradoxicamente cerca da outra igrexa da parroquia veciña. Aquel arranxo
parroquial da década dos 50-60 do s. XIX intentou facer unha redistribución da
poboación con respecto os centros de culto, de xeito que se aliviasen os
inconvintes de esta alonxados. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Aínda que a idea era boa, e que se fixo
partindo de toma de datos previas realización de enquisas, o tal “Arreglo
parroquial” non veu a gustar moito no animo de moitos feligreses. Así, en
moitas parroquias que se propoñían un cambio, sobre todo unha perda de unha
aldea a favor da parroquia veciña, comezaba unha serie de protestas e
apelacións ó arcebispo rebatendo as razóns do cambio. En outros casos desestimáronse
os cambios, sen semellar ter sido postos en coñecemento dos feligreses, e
outras veces prosperaron.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Na Maía mudaron límites, como en Cobas e nos
Ánxeles, pero en Ortoño as súas fronteiras centenarias permaneceron inalteradas
por este cambio, pero por moi pouco. No proceso, antes de nada, fixéronse
averiguacións de distancias, e tamén se lle pediu a opinión dos párrocos, pois
supoñiase que estes tiñan un bo coñecemento do terreo. Isto é o que nos di o
párroco dos Ánxeles da súa parroquia:</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i><span lang="GL">“Angeles, Santa María y San Salvador de
Bastavales de provisión en concurso; dista un cuarto de legua las iglesias y
compone el curato 1510 almas en la extensión de media legua y hay ademas en un
extremo de la principal junto a los baños del Tremo la capilla de la Guadalupe.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i><span lang="GL">Propone este cura que se le agregen los
lugares de Carballido, Castrigo, Pedregal y Casaliño pertenecientes a Ortoño,
de cuya yglesia distan mucho, y se hallan incomunicados por la interposición de
un río...”<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Non debeu comunicar o cura dos Ánxeles o seu
parecer ó de Ortoño, porque este non debía saber nada, para cando se escribe a
reseña a Ortoño:</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i><span lang="GL">Ortoño, San Juan<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i><span lang="GL">Parroquia de 1200 almas, urbana de entrada
y de presentación del conde de Altamira. Segregamos de ella y unimos a la de
los Angeles algunas aldeas cuya comunicación con la parroquia de Ortoño es
interumpida por un río. Ascribimos dos sacerdotes y establecemos un coadjutor
con 2000 reales. Señalamos al párroco 5500 reales de dotación y 1000 para el
culto.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">A verdade e que esta nova non debeu facerse
publica. Tan pronto como a debeu saber o cura de Ortoño desestimouse o
proxecto. Xa que posteriormente a parte <i>“Segregamos de ella y unimos a la de
los Angeles algunas aldeas cuya comunicación con la parroquia de Ortoño es
interumpida por un río.”</i>, foi tachado.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Ortoño, o cabo, quedou intacta, a pesar do
cura dos Ánxeles. Ós Ánxeles tentáronlle tamén segregar Gundín e Cabanelas a
favor da parroquia de Boullón, pero neste caso foron os veciños os que non
quixeron. Sen embargo suprimiuse o anexo do Divino Salvador de Bastavales dividíndoa
entre os Ánxeles e San Xulián de Bastavales. Os Ánxeles fíxose máis grande,
pero o seu cura perdeu o Anexo.</span></div>
L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-26957559002421821442012-09-15T00:23:00.000+02:002012-09-15T00:23:00.154+02:00Un ortoñes en Ribeira no s. XIX.<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Don Manuel Antonio Vilacova García (Párroco de San Paio de Carreira do 1849 ó 1884).</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Tratase de Manuel Antonio Vilacoba García, da casa de Ventura da Punxeira, que chegoua a ser párroco de San Paio de Carreira, no actual concello de Ribeira. A nova esta tirada do libro Historia de Carreira, de Javier Crugeiras Sampedro. Ed. Cardeñoso (Vigo) 2007:</span><br />
<div class="MsoNormal">
</div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Chegou á
parroquia no mes de outubro do ano 1847 exercendo de cura ecónomo, e así estivo
ata o ano 1849 no cal pasou a dirixir a mesma como párroco.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Era natural da parroquia
de San Xoán de Ortoño (Ames). Mentres foi ecónomo viviu no lugar do Outeiro, e
cando pasou a párroco arranxou a casa reitoral de Sampaio para irse vivir alí.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">A este crego
tocoulle vivir quizais dous dos peores intres da historia do pobo de Carreira,
xa que durante o seu curato foi cando tivo un preito cos fregueses pola falla
de pagamento dos tributos á Igrexa e máis cando se expandiu a epidemia de
cólera por estas terras e que deixou na parroquia a cifra de 146 mortos.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Corrían os primeiros
días do mes de xullo do ano 1854 cando comezaban a xurdir casos desta
enfermidade no porto de Santa Uxía de Ribeira. De súpeto, o cólera estendeuse polas
poboacións, atemorizando a tódolos veciños e deixando ó seu paso unha ringleira
de cadáveres de toda condición social. Organizáronse por tódolos pobos procesións
e rogativas co xeito de que serviran para deter as iras divinas. O cura
Vilacova relatou así o dramático acontecemento no libro de rexistro parroquial
:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i><span lang="ES-TRAD">«Peste
del cólera morbo-asiático. Piadoso lector, no te asuste encabezar con este
epígrafe las numerosas partidas que le siguen, antes bien adora los designios
de la divina Providencia que para castigar los excesos e impiedad de los
mortales aplica con rigor sobre los pueblos los males de guerras, hambres y peste:
de los dos primeros estuvieron libres en los últimos años los pueblos de estas
rías, pero Dios, para castigo de nuestros pecados y nuestra encomienda, nos
mandó la terrible peste del cólera morbo-asiático, traído según se cree por un
vapor de guerra que venía de La Habana al puerto de Vigo, en donde empezó a
hacer estragos en sus alrededores y en toda la provincia de Pontevedra siguió
durante la primavera de este año. A esta parroquia también le tocó su vez,
empezando en el lugar de Castiñeiras, y los recorrió casi todos sin respetar
clases, edades ni secsos. El Soberano Redentor en su infinita misericordia
tenga piedad de los que sucumbieron al ataque de tan extraño y terrible mal, y
liberte a los que sobrevivan de un castigo tan severo, horrible y angustioso,
que apenas da lugar a recibir los Santos Sacramentos de Penitencia y
Extremaunción. Vale».<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i><span lang="ES-TRAD"><br /></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Para uns meses
despois, logo do caloroso e terrible verán que pasara, rematar de documentar a
traxedia deste xeito macabro pero afortunado:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i><span lang="ES-TRAD">«Fin
del cólera Morbo: Piadoso lector, en diez de setiembre terminaron las
defunciones del terrible cólera morbo-asiático que, en corto espacio de tiempo,
arrastró al sepulcro 146 víctimas de todo estado y condición, resultando haber
fallecido de tan terrible enfermedad un nueve por ciento de la población de
este pueblo, habiendo sido acometidas más de 600 personas. Debo decirte que,
alarmados con tan funestos estragos, hemos salido en procesión por todos los
lugares de la parroquia con las sagradas imágenes de Ntra. Señora del Rosario,
Ntra. Señora de La Guía, San Pelayo y San Roque, y por último salió también
Nuestro Divino Jesús Sacramentado, acompañados de centenares de afligidos que
pedían misericordia. Por fin desde aquel día memorable que fue el siete de
setiembre cesaron los casos fulminantes pereciendo solo los que ya casi estaban
en la agonía. Ruega al Soberano Criador por el eterno descanso de tantos como
sucumbieron a los rigores de tan terrible calamidad y que no vuelvan a
repetirse días tan aciagos y funestos. Así te lo suplica este afligido cura
párroco que tuvo la dicha de sobrevivir a tan funesta catástrofe. Carrª y
Septiembre 24 de 1854». <o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i><span lang="ES-TRAD"><br /></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Pero un ano
antes, o outro episodio tráxico deste cura fora poñerse na contra dos humildes
e traballadores veciños do pobo que se negaban a pagar os tributos á Igrexa en
forma de oblatas, que eran os conceptos de pagamento ó párroco polos dereitos
das misas de bautismos, casamentos e enterros, e que se correspondían basicamente
en entregarlle ademais das cantidades de diñeiro correspondentes, outros
espécimes tales como galiñas, aceite, millo, etc. Chegou a levalos a xuízo ata
o xulgado de Noia, e ante a apelación destes, á Coruña, sendo as dúas causas
perdidas polos fregueses de Carreira, tendo que cederen e voltaren a facer efectivas
as devanditas taxas.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Foi o señor
Vilacova un párroco que logo do seu pasamento non tivo unha boa lembranza dos
veciños da parroquia, ó contrario do que pasara con algúns dos seus
antecesores.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Fonte orixinal:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Fco. Javier
Crugeiras Sampedro.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Historia de
Carreira. Ed. Cardeñoso (Vigo). 2007.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="ES-TRAD"><a href="http://carreira.info/"><span lang="GL">http://carreira.info/</span></a></span><span lang="GL"> <o:p></o:p></span></div>
L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-73228663658700752422012-08-25T01:15:00.001+02:002012-08-25T01:15:09.095+02:00Un antigo lugar: Ribas de mar.<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Xa en algunha
ocasión falouse de este lugar tan enigmático, do que non se dou topado a súa
ubicación.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Como outros nomes
de lugares este indica cercanía. Así os topónimos coma Ribadulla, Ribadumia,
Ribadeo, Ribasar, falan dun lugar achegado o cauce de un río. No caso de Ribas
de mar, dísenos que estamos ó carón de algo tan xenérico e pouco especifico
coma o mar. E sen embargo, non se atopan por ningún lugar da costa ningún topónimo
coma este.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Del tiñamos novas
polo xa sabido libro primeiro da cofradía de San Antonio e San Roque, que fora
fundada ala polo ano de 1696. Daquela aparecen os primeiros cofrades agrupados
polos lugares da parroquia onde moraban. Descubríase que non aparecía ningún
veciño de Castrigo nin do Instrumento, pero si o tal Ribas de Mar. Este dato fíxonos
sospeitar que o Instrumento podía ser Ribas de Mar, xa que esta a carón do río
Sar, ou sexa da auga. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">O Instrumento,
desvelouse como un asentamento dentro do lugar de Lapido, que correspondía a
unha concordia dos veciños do lugar plasmada por escrito, ou sexa nun
instrumento.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Aquel acordo
debeuse dar na segunda metade do século XVII. Pero parece ser que hai novas que
falan de Ribas de Mar xa primeiros do XVI. Máis concretamente, descubríronse
documentos que falan dun lugar con ese nome na veciña parroquia de Santa María
dos Ánxeles. Fora de Ortoño ou dos Ánxeles, preguntámonos a que se lle podía
chamar mar nestas dúas parroquias da Maía.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Mar propiamente
non, pero un mar intermitente si. O curso do río Sar ó chegar a ponte da
Condomiña, torce ó sur cara Padrón e ata adentrarse ben na parroquia de
Bastavales, discorre por unhas agras completamente chans con unha mínima
pendente. Cando chove moito o río tende a desbordarse e anegar as agras
ocasionando o que na bisbarra se lle chaman as cheas. Deste xeito as agras
quedan cheas de auga parecéndose a un mar, onde moitas especies de aves
migratorias recalan no inverno. É posible que este sexa o mar de Ribas de Mar. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL"><br /></span></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://www.terrasdesantiago.com/img/noticias/20100105/tiep7f03272532_327141.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="364" src="http://www.terrasdesantiago.com/img/noticias/20100105/tiep7f03272532_327141.jpg" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">http://www.terrasdesantiago.com/img/noticias/20100105/tiep7f03272532_327141.jpg</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="GL">Deste xeito o lugar
dos Ánxeles que máis achegado esta, e que moitas veces sufre estas mesmas
inundacións é o Rial. Poida que o Rial fose o interesante Ribas de Mar, pero aínda
así queda a hipótese de que tivera outro emprazamento e co tempo se deshabitara
e esquencera.</span></div>
L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-23474281589822534122012-07-14T00:53:00.001+02:002012-07-14T00:53:39.064+02:00Libro de fundacións XXXIX<b>Fundación trixesimo novena.</b><br />
<b><br /></b><br />
<b>8 de outubro de 1717.</b><br />
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://2.bp.blogspot.com/-kok7A6lbA-c/UACm1RwZ84I/AAAAAAAABO8/vrMYyYbY7JU/s1600/CCF14072012_00000.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="http://2.bp.blogspot.com/-kok7A6lbA-c/UACm1RwZ84I/AAAAAAAABO8/vrMYyYbY7JU/s320/CCF14072012_00000.jpg" width="223" /></a></div>
<br />
<br />
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">Esta é a fundación número 39 do libro de
fundacións e obras pías da parroquia de Ortoño. Sen embargo semella ser en todo
idéntica a número 38.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">Naquela comparecía D. Carlos Bermúdez de
Castro, veciño da Condomiña e Meiriño e Xustiza maior de Altamira para facer
cumprir unha cláusula do testamento da súa defunta primeira muller, Dona
Melchora González de Solís. </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">Agora o que se expón é aquela escritura
outorgada por ámbolos dous, Carlos e Melchora. Nela dicían que non tiveran
fillos e que se doaban mutuamente os seus bens. Ademais ela fundaba unha misa o
día da Natividade da Virxe María ou na súa outaba, dando por ela dous reais de
limosna. Para que se levara a cabo hipotecaba tódolos seus bens, especialmente
as labranzas e casas da Condomiña.</span></div>
<br />
<br />
<br />L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7374117732084697477.post-58437126934878130302012-06-04T00:23:00.003+02:002012-06-04T00:23:22.141+02:00A defensa de un menor en 1801.<br />
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">Na entrada anterior falábamos da Inclusa de
Santiago, e como repartía os nenos que se entregaban nesa institución entre os
veciños circundantes de Santiago para que foran criados.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">Aqueles nenos, deparáballes unha lastimenta
vida. Como vimos, moitos rexeitábanos.
Eran criados entre os extractos máis humildes da poboación e moitos xa de corta
idade acababan mendigando.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">Velaquí temos en 1801 un de aqueles nenos
recala en Ortoño exercendo a mendicidade. Chamábase Mauricio Rey e tiña 10
anos. Estivo traballando dous meses para Domingo Martínez, zapateiro. Despois
entrou ó servizo de Juana Rodríguez na taberna do Santo pouco máis de sete
meses. Deixou este traballo, pero como a taberneira non pagaba o que lle debía,
saíu o zapateiro na súa defensa ante a xustiza de Altamira.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">Fíxose un proceso para a protección de este
menor, do cal tampouco obtivo moito o pequeno Mauricio. Pois a taberneira ata
lle ten en conta a máis da roupa que lle dera a rotura de un vaso. Ó cabo
despois dos descontos quedáronlle ó seu favor 14 reais de vellón, que ó ser
menor mantivéronse retidos ata que aparecese o seu titor ou chegase a maioría
de idade.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL">Sabemos desta historia, por un documento
privado gardado nos arquivos dos veciños da parroquia, que son uns verdadeiros
cofres de tesouros esquecidos. Este é o texto:</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GL"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i><span lang="ES-TRAD" style="font-family: Amaze;">Digo yo Mouricio Rey, que soy menor
y de edad diez años poco mas o menos que habiendo llegado a mendigar por la
parroquia de San Juan de Ortoño, llegue a casa de Domingo Martínez maestro zapatero
en cuyo poder estuve le sirviendo dos meses al cavo de ellos, me salí y entre a
servir con Juana Rodrigues tabernera en la taberna de San Cipriano, en cuyo
poder le estuve sirviendo siete meses y medio, al ultimo de los cuales me salí
de su compañía, y para cobrar mi soldada salio el Domingo Martínez en mi
compañía ante su mrd la justicia ordinaria de la jurisdicción de Altamira, esta
comisiono a Gabriel de torres ministro con orden para que para el fin de tasar
siete meses y medio, que serví a la Juana se nombrasen peritos para su regulación
que tubo efecto, y por tales fueron Fermín de Reyno y Pedro de Seve, y estos
conformes y estando presentes declarar deben la Juana a su criado cincuenta y
seis reales de vellón, y de estos me ante la Juana le tiene entregado una
camisa en cinco reales otros cinco reales por unos calzoncillos ,un calzón
otros cuatro reales por ser roto y veinte y cinco reales, por una chupeta a lo
militar que le compro por conveniencia con lo cual y dos reales mas por un vaso
que rompió, resta la Juana, al Mouricio Rey catorce reales de vellón, los que ahora
encontrado entrego al señor Fermín Reyno perito actual para que los tenga en su
poder a ley de deposito hasta que el menor o persona que le conozca sen su
defensor o curador los retenga en si por la menor edad. Y para que conste se
pone por escrito recibo y carta de pago, que presente el Fermín lo acepta y prometió
cumplir con el deposito y Pagar en llegando el caso dichos catorce reales al referido
Mouricio o quien su facultad tenga, de que fueron </span><span style="font-family: Amaze;">testigos Ygnacio de la Yglesia dichos
comisionado y peritos Pedro Vilacoba y Francisco de Torres de esta vecindad, y
de Santa Maria de Trasmonte fecha a diez y siete de marzo de mil ochocientos y
uno.</span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i><span style="font-family: Amaze;"><br /></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i><span style="font-family: Amaze;"><br /></span></i></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://1.bp.blogspot.com/_-p4TWnh5zEc/S4GccUoxFGI/AAAAAAAAE_w/k4-edWmje-c/IMG_1928.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="300" src="http://1.bp.blogspot.com/_-p4TWnh5zEc/S4GccUoxFGI/AAAAAAAAE_w/k4-edWmje-c/IMG_1928.JPG" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Foto: http://lh4.ggpht.com/_-p4TWnh5zEc/S4GccUoxFGI/AAAAAAAAE_w/k4-edWmje-c/IMG_1928.JPG<br />Actual establecemento hosteleiro do Santo.</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Amaze;"><i><br /></i></span></div>
<br />L. V. B.http://www.blogger.com/profile/04359319754503347199noreply@blogger.com0