Carballido III. Historia

Fonte de Carballido

As primeiras novas que temos de Carballido menciónanse no apeo de 1458, mandado facer por Ruy Sánchez de Moscoso, Señor de Altamira:
“Yten Pedro da Casanova, jurado e polo dito juramento preguntado, diso que Rui Sanchez avia eno lugar de Carballido çinco casares, e destes quel tina un que dizen de Gonzalo Marino en que morou Juan Moselo, e que da por el duas oytavas de pan terçiado una marraa e dous cabritos e duas galinas e quatro maravedis. Yten diso este dito testigo que Rui Sanches avia mays eno dito lugar outro casal que dizen de Martin Moselo, que foi de Gonzalo Maryno. E que dito Rui Sanchez avia mays eno dito lugar tres casares que dizen da voz de San Payo e jazen vago.”
Pódese ver como aínda hai lembranza dos antigos moradores Juan e Martín Moselo e que o lugar era dos Mariño, familia que o enaxenou cara 1388 ós Ocampo, e que logo pasou os Moscoso por herdanza. Sen embargo antes de todos estes o dono de todo o lugar seguramente o fora o mosteiro de San Paio de Antealtares, a tenor do que se di no apeo.
De tódolos xeitos non se conservan máis novas ata o 24 de maio de 1599, en que Nuño González, contador de “su Señoría, el conde de Altamira”, concede novo arrendo do lugar de Carballido. Arréndalle por 29 anos a Antonio Rodríguez casado con Dominga de Roxido, a parte del onde vivía Jácome de Roxido, defunto. A outra parte do lugar arréndalla polo mesmo período de tempo a Domingo de Firminstáns, veciño de Bugallido. Esta parte era a que levaban Fernando de Roxido e seu fillo Pedro, con seguridade familia de Jácome, e o igual que este defuntos. Probablemente, morreran no incendio das casas e cortes de Carballido, acaecido habería pouco. En ambos documentos de arrendo, mencionase que os novos levadores do lugar teñen a obriga de reconstruír as casas queimadas, maderándoas e colmándoas, en catro meses. Esta noticia xa nos indica que os tellados aínda non tiñan tella a principios do s. XVI, senón que aínda se cubrían con colmo, ou sexa, palla de centeo. De ai o nome que se lle dan os alpendres na nosa zona: palletes.
Nuño González, para axudar ós novos moradores a reconstrucción dálles en nome do conde 10 ducados a cada un, o que viñan sendo 110 reais, e perdóalle a metade da renda o primeiro ano.

Esta ascendía para Antonio Rodríguez en 15 rapadas de centeo, (unha rapada equivale a tres ferrados), pagados entre agosto e setembro de todos os anos, unha márrana cebada por “San Martín de noviembre”, dous cabritos por Pascua, e dúas galiñas por Nadal. Domingo de Firminstáns pagaría o mesmo máis 2 rapadas máis de centeo. As rendas había que levalas a onde o administrador mandase, fose Santiago, Padrón ou a vila de Noia, pero seguramente tamén se deberon recoller no pazo de Trasouteiro, en Brión.