A gavilla IV

Contraste entre a historia e a tradición.

A vida e aventuras de Lorenzo Tasende causaron un profundo impacto nas xentes da súa época, de xeito que o seu recordo chego ata nos a través da tradición oral. Sen embargo a súa memoria mesturouse con outras lembranzas e historias que tiñan unha temática semellante.

Fusilamentos de Estella, durante a primeira guerra carlista na década dos 30 do s. XIX, do mesmo tempo que os de Tasende e a súa gavilla.

No relato do asalto frustrado á casa do capelán de Santa Minia, existen tales contradiccións históricas que o fan inverosímil conxuntamente, pero que nos desvelan recordos e tradicións previas que si terían sentido.

En primeiro lugar está a época. O capelán de Santa Minia, que vivía na casa dos Salaño das Cortes, chamábase D. José Salaño Martínez e a súa vida transcorreu entre os anos 1830 e 1906. Non houbo outro capelán desa santa ante del, porque Santa Minia chegou a Brión dende Cádiz en 1847 e despois de estar na casa de Luís Tubío pasou a igrexa parroquial ata que se construíu o seu santuario.

A vida deste sacerdote esta chea de sucesos e anécdotas interesantes que deixaremos para outra ocasión. Seu irmán chamábase Andrés e viviu practicamente nos mesmos anos que el, entre 1832 e 1906. Pois ben, poderíamos situar a data do asalto da gavilla ó redor de 1890, xa que os sobriños do cura: María e Francisco naceran en 1872 e 1874 respectivamente, e cara principios da década dos noventa do s. XIX tería as idades que se relataban. Pero como vimos no artigo anterior, a Lorenzo Tasende fusilárono en febreiro de 1835, ano en que o capelán aínda era un neno de 5 anos.

Lorenzo Tasende e os seus foron fusilados, como se dixo, xa que se lles aplicou o réxime militar, se foran xulgados como civís terían sido axustizados co garrote, porque a forca foi definitivamente suprimida en 1832 por Real Cédula de Fernando VII. Por tanto, o relato queda desarticulado definitivamente por este dato e os anteriores. Nunca puideron coincidir o Tasende e os seus ca familia do capelán, xa que eran de épocas distintas.

Deste xeito podemos entrever que nesta historia hai outros recordos de tempos distintos, aló menos un de finais do s. XIX e outro de principios.

O que falaría dun suceso cara 1890 é no que entran os Salaño, o culto a Santa Minia e a garda civil, xa que esta non se creou ata entrada a segunda metade do século. Tamén nel entenderíase plausible a persecución dos foraxidos no monte. Sen embargo, a primeiros do 1800 os bandoleiros soamente se xuntaban para roubar, non vivían fora da sociedade. O mesmo Tasende a maior parte do tempo pasábao como taberneiro. Desta época si sería a pena de forca.

Pero aínda así, tampouco hai algún dato que vincule a Tasende, a parte da súa sona, xa que como vimos, el foi fusilado. As distintas xeracións foron contando historias de agavillados e bandoleiros xuntándoas modificándoas e refundíndoas, de xeito que as que chegan ata hoxe traen o inconfundible selo da tradición.