Historia do culto a Virxe Peregrina en Bertamiráns V

Comezos do s. XIX.

En 1801 morre D. Benito Piñeiro, o fundador e primeiro propietario da Granxa da Peregrina, como xa tiñamos dito. Dende 1790 fora un grande entusiasta da pequena capela que fundara e dotara na súa casa, e naquel período de tempo sempre pideu novos permisos para o culto nela. A súa dona Dª Cayetana Fernández Cordero, pontevedresa de orixe, mantivo o interese do seu defunto marido a lo menos ó principio.

http://www.turgalicia.es/ficha-recurso?cod_rec=3414&ctre=31

Dª Cayetana herda así ó seu home, na casa de Bertamiráns, e nas propiedades e casas que tiña en Santiago, entre elas unha nas inmediacións da Porta Faxeira. E en Santiago sería onde coñeceu o seu segundo marido, D. José Pedralves. Este era un oficial médico do Rexemento Provincial de Santiago, oriúndo da cidade de Barcelona que cara 1801 contaba con 25 anos de idade. Era fillo de D. Gervasio Brendell de Pedralvez e Dª Theresa Estapez del Mas. Sen embargo habían de pasar varios anos ata que casan en Ortoño en 1807, pero xa desta relación nacera en 1803 un fillo chamado José Leandro, que foi bautizado en Santa Susana sen quedar inscrita a súa partida.

D. Cayetana deixaría preferentemente de vivir en Bertamiráns, por gardar as formas da época. Seguramente o seu sentir fora o de regularizar todas estas cousas, pero o ser unha viúva tiña que manter as formas durante un tempo. Deste xeito atopase casada en 1807 con un neno de catro anos que acaba de lexitimar ó casar ela, pero do que tampouco podía dar a coñecer. Non é si non ata 1818 cando se inscribe a súa partida de bautismo en Ortoño, á que teñen que comparecer testemuñas e disposicións do provisor do arcebispado. É normal que nestes anos se perdera un pouco o interese pola capela da súa casa en Bertamiráns.

Contrasta moito, por exemplo, co caso da prima de Rosalía de Castro, Lauréana que tamén ó nacer seus pais non estaban casados sendo ó pouco tempo lexitimada. Pasoulle o mesmo o marido de Rosalía, Manuel Murguía. Sen embargo non sucedeu o mesmo con Rosalía. José Leandro foi lexitimado os catro anos e regularizado os seus papeis cando tiña 15. É un caso máis deste tipo de situacións dadas nesa época e que xiran en torno a persoaxe de Rosalía, xa que esta familia da Granxa de Bertamiráns tivo certa vinculación ca presunta familia paterna da escritora.