Impostos e rendas no antigo réxime III

3. Rendas por señorío en Ortoño
Os grandes dominios ademais podían ser señoríos, ou sexa rexentar a xustiza e dispoñer notario, algo que hoxe so ó fai o estado. Tiñan este dereito dende antigo por concesión de un señor máis poderoso, como podería ser o Rey.
A nosa parroquia estaba dividida en dous señoríos, o do Conde de Altamira e a do Cabildo de Santiago, que se corresponden cas xurisdiccións de Altamira e da Maía. Hai que dicir que o Conde gañou o seu estado a expensas da Igrexa, xa que no s. XIV non existía nin señorío nin condado de Altamira, e posteriormente no s. XVI Felipe II e o papa ratificaron os bens do conde arrebatados ós arcebispos ó longo do s. XV. Estes son os lugares de cada xurisdicción:



Altamira.
Señorío do Conde de Altamira
Lugares de esta xurisdicción na parroquia de Ortoño:
A Cachela, Castrigo, Carballido, As Cortes, Instrumento, Lapido, Maguxe, Ortoño, Pedregal, Sisalde, Sisto



A Maía
Señorío dos Arcebispos de Santiago
lugares:
Bertamiráns, O Casal, Condomiña, Punxeiras de Arriba e Punxeiras de Abaixo



Os colonos que moran nos lugares pertencentes a un señorío pasan a ser vasalos do señor, por tanto quedan suxeitos a el. O señor ten o deber de defendelos e eles de contribuírlle con impostos, servicios, e estar dispostos a levantarse en armas cando llo mande o señor. Estes conceptos veñen da idade media e chegaron ata a constitución de 1812, anque dende os reis católicos todos os señoríos gardaban estricta fidelidade ó estado e ó rei. A continuación presentamos os tres principais impostos:
Luctuosa. Como ó seu nome indica é o imposto que se paga pola morte de un veciño. Veciño refírese ó cabeza de familia soamente, e pagábase dende antigo a mellor cousa de catro pes, fora boi, vaca ou becerro. Posteriormente redimiuse en metálico. Na nosa parroquia valía 40 reais para unha boa facenda e 5 para unha mediana. Soamente pagábase na xurisdicción de Altamira, quedando exentos os veciños da Maía.
Servicios. Gravame que fai referencia ós antigos traballos que se facían para o señor. En 1752 pagábase ó ano por este concepto 1 real por veciño, ó que era coñecido como Real de vela. Só había que pagalo na xurisdicción de Altamira.
Laudemio. Este era o imposto que había que pagar cando un veciño vendía terra da xurisdicción a outro. En realidade non vendía a terra, senón que vendía o dereito a traballala que lle fora outorgado no correspondente foro. O señor impoñía este imposto que é idéntico o actual de transmisións patrimoniais.
Anque xa os reis de Castela e León, para reforzar o seu poder, foran derrogando estas rendas por señorío dende o s. XIV, podemos ver como seguen vivas no condado de Altamira. Hai que salientar que en lugares como Bertamiráns, onde o conde tiña propiedades, os veciños tiveron especial coidado de non edificar nelas para non estar suxeitos a súa xurisdicción e non pagar aínda máis.