Historia do Culto a Virxe Peregrina en Bertamiráns II

Cabe supoñer que pola ocupación de D. José Pedralves este matrimonio vivise habitualmente en Santiago, deixando os bens de Bertamiráns en mans de caseiros. Deste xeito o culto na capela decaeu e esta virouse en ruína cara mediados do s. XIX.
D. José morreu cara os anos 1850 ou 1851, viúvo e sen descendencia. Fixo testamento no que deixou os seus bens e os da súa defunta muller a Manuel García Barros e a súa dona D. Francisca Rigueiro, sobriña da difunta Dª Cayetana, e tamén a Academia de Medicina de Barcelona. Como esta herdanza foi ó xulgado e non se coñece o testamento non se saben moi ben as visicitudes das transmisións. Sen embargo, o certo é que cara 1851, a propiedade de Bertamiráns xa estaba en mans dos albaceas, entre os que se contaba a D. José de Campos Vilacoba, de Castrigo.
Parece ser que D. José antes de morrer restaura a capela e pide licencia para que se poida dicir misa na capela. Esta petición foi aceptada o 29 de xullo de 1861 cando a propiedade xa cambiara de donos.
Herdou a Manuel García-Barros Figueroa súa filla Cayetana García-Barros Regueiro, casada con José Ulloa Pimentel, Gobernador da provincia de Pontevedra, morrendo sen descendencia. Estes deixáronlla en herdanza a súa sobriña-neta Jabiera García-Barros Pena, que casou con Domingo Paramés González, natural de Ponteareas. Unha filla de estos Dª Dolores Paramés García-Barros casada con D. José Togores Rodríguez, natural de Ferrol, foi a que sucedeu nos bens da casa e capela da Peregrina a principios do s. XX. A súa vez sucedéronos a estes unha filla casada co xeneral Azcárraga Bustamante.
En 11 de marzo 1900 esta familia consigue de S. E. Mons. Aristides Rinaldini, Nuncio Apostólico da Súa Santidade en España, o privilexio de oitenta días de indulxencia para cantos rezasen diante da imaxe da Virxe Peregrina tres Ave Marías

Ó redor de dita capela e do culto que nela se dispensaba, sobre todo para os veciños do lugar de Bertamiráns na susodita parroquia de San Xoán de Ortoño, creouse un pequeno movemento de devotos que, habida conta do servicio que a capela lles ofrecía para a práctica da súa relixión e o exercicio da súa piedade, ca tutela, por unha parte do propietario da finca D. José Luís Azcárraga Bustamante, e por outra do párroco de entón D Juan Bueno Bueno, solicitaron ó Arcebispo de Santiago, a tenor dos cánones 680 e 689 do C.I.C de 1917, a erección canónica da cofradia “Da Divina Peregrina”, sendo erixida como tal o 18 de decembro de 1962 polo Cardeal Arcebispo Quiroga Palacios.
Ca erección canónica aprobouse, igualmente, o reglamento da cofradia, e o 25 de xullo de 1994, a Asamblea General modificou algúns puntuais aspectos do mesmo.
Aínda se conserva o documento de 1971, polo que o cura párroco pide pasen as misas da maña a tarde.
En 1993 o concello de Ames comprou a casa, finca e máis anexos, entre eles a capela ós herdeiros da familia Paramés García-Barros, destinando todo o conxunto ó uso publico.

A partir de 1995, en terreos propiedade do concello, iniciase a construcción da nova capela da Peregrina a instancias da Cofradía da Divina Peregrina, rematándose cara 1997.