Libro de fundacións XXIV

Vixesimo cuarta fundación.

14 de decembro de 1669.

O 13 de marzo de 1633 tiña testado ante Juan González, escriban de Altamira, Gregorio González da Condomiña. Nel establecía dúas misas por San Xoán de xuño e catro rezadas e unha cantada por Santa Lucia.

Era moi frecuente por parte dos veciños que as súas fundacións se levasen a cabo pola festa do patrón parroquial, sen embargo neste caso o recordo a Santa Lucia debese a que Gregorio era o patrón de unha capela colateral na igrexa parroquial adicada a esta advocación. É máis tiña dereito de enterramento nela, pero pouco máis sabemos dela.

Polas visitas pastorais sabemos que os herdeiros, como en moitas outras parroquias, esquenceron o cumprimento estricto das mandas testamentais e o dereito da Igrexa. Durante varias décadas, o fillo do finado, Benito Gónzalez da Condomiña, fíxose o non enterado a hora de presentar escritura do testamento e sobre todo allanamento dos bens agregados. A capela non estaba ben atendida e os párrocos nunca dubidaron en denuncialo ante os seus superiores.

En 1669, ante a perda de escritura na rectoral, faise de novo esta na que é o neto D. Antonio González de Guitian, fillo de Benito o que levanta acta ante o notario Antonio López Rocha da fundación do seu avó. O tal Antonio xa non vivía na Condomiña senón en Guitiande, na veciña parroquia dos Ánxeles. Tíñase casado con Dª Antonia Freire de Castro unha das fillas de Domingo Freire e Dª Dominga González de Castro, aquel escriban de número da xurisdicción da Maía. Ademais desto soamente indica o lugar de Guitiande como o suxeito a hipoteca da fundación de seu avó. É soamente seu fillo e por tanto bisneto do fundador Geronimo González o que en 1721 presenta o testamento de 1633 copiado polo escriban Esteban de Salaño veciño do lugar do Cabo, nos Ánxeles.

O padroado pasa de Geronimo a seu fillo Joseph que casa con unha filla de Joseph Eugenio de Nimo e Dª Juana Garcia Varela e Seares, veciños de Santa María de Roo, familia con importantes lazos na Maía e en particular en Ortoño. Esta filla, chamada Benita enviúva pronto quedando a cargo do seu fillo tamén chamado Joseph iniciando un longo preito polos bens de esta fundación con outros familiares. Ante a prematura morte do fillo, estes dereitos deberon pasar a unha cuñada que debeu casar ela ou unha descendente en Herbogo, no concello de Rois, de onde era D. Manuel Vázquez, o derradeiro posuidor do padroado e demais dereitos da capela.