Vias de comunicación I

Introducción

Hoxe en día a calidade máis prezada das vías de comunicación é a de que nos leven o máis axiña posible de un punto a outro. Ese era o mesmo prantexamento que tiña o imperio romano, o de trazar vías o máis rectas posibles entre os puntos máis importantes dun territorio a fin de facilitar unha rápida comunicación.

As vías romanas na Gallaecia, estaban trazadas segundo ese principio. Iria Flavia era un nodo de comunicacións no baixo imperio. A ela chegaba dende o sur a vía XIX e que continuaba cara o nordeste en dirección a Lugo. Tamén se supón que de Iria partía unha nova vía chamada XX “per loca marítima” que continuaba bordeando a costa ata Brigantium, de xeito que unise as explotacións mineiras do interior cos portos. Esta vía podería subir polo val do río Baleirón, dende Rois a Urdilde e continuaría pola Luaña atravesando o Tambre a altura de Pontevedra no concello de Negreira. Esta era posiblemente a situación na época do imperio e da alta idade media, no entorno do val da Maía. Esta distribución debía coexistir, como é natural, con outras vías secundarias xa moi antigas que discorrían por todo o territorio.



http://blog.educastur.es/diverieslaluz/2009/11/19/calzadas-romanas-2/



Co paso do tempo e a perda das necesidades de utilización das vías romanas, estas pasan a un segundo plano, potenciándose os camiños secundarios, os mesmos que despois na idade media unían os lugares entre si dentro das parroquias. Esta situación reforzouse tamén o mudar os centros de poder e poboación do territorio de unha época a outra. Aínda que Iria-Padrón se manteñan nunha situación predominante na idade media, será Compostela a que centralice as necesidades de comunicación. A Maía e Ortoño dentro da terra de Santiago, desenvolveran dende entón e ata a actualidade unha parte importante nos camiños que van e veñen tendo o centro na cidade do Apóstolo. Deste xeito foi sempre unha zona de paso entre Santiago e Padrón, o seu porto natural. Recordemos como no Códice Calixtino recorren esta ruta comerciantes cara Compostela. Tamén era a porta de paso dente as comarcas de Barcala e de Dubra cara o sur. Outros puntos importantes da costa como era a ría de Muros e Noia cas súas vilas, señorío dos arcebispos, tiñan paso obrigado polos camiños e lugares da Maía e Ortoño.

Como poder recoñecer hoxe todas esta vías e camiños tanto tempo transitados. Ó ter ido recopilando moitas novas, sobre todo na idade moderna, de tipo documental e cartográfico, podemos amosar unha aproximación ós itinerarios dos viaxeiros que atravesaban a Maía. Un estudio que revela grandes lagoas en outros precedentes e que foron referentes no seu momento.