Impostos e rendas no antigo réxime II

Vistas as rendas eclesiásticas, que eran de obrigado pago para todos os habitantes que traballasen, continuamos cas rendas de señorío e dominio. En moitos casos ambas coinciden no perceptor pero non ten porque ser así. O dominio é o dono da terra e o señorío é quen ó exerce sobre esa terra. O señor é o que dende antigo ten vasalos, e por tanto, é obedecido e imparte xustiza. Ca constitución de 1812 derrogáronse os señoríos a favor de un estado central presidido polo Rey.
2. Rendas derivadas do Dominio
Son as que hai que pagar por razón de foro ou arrendo do lugar ó dono del. Como vimos páganas os veciños por cada lugar e en proporción á terra que cultivaban. Por exemplo en Carballido pagábase polo lugar 143 ferrados de centeo anualmente. Os dous grandes dominios que había por aquel entón eran o Conde de Altamira e o Cabildo de Santiago, pero tamén teñen agros e outras propiedades os mosteiros e outros propietarios que tamén os aforan ou arrendan. Hoxe viría sendo a Contribución.
Presentamos aquí as rendas por razón de dominio en forma de foro que tiña o conde de Altamira a mediados do s. XIX.



Lugar
Cabezaleiro
Renda

Pedregal
María Otero
87 ferrados de centeo e 2 carros de palla

As Cortes
Manuel Salaño
190 ferrados de centeo e 2 carros de palla

As Cortes
Manuel Salaño
12 ferrados de centeo

Maguxe
Manuela Fernández
171 ferrados de centeo

Maguxe
Manuel Barral
28 ferrados de centeo

Carballido
Mª Antonia Transmonte
131 ferrados de centeo

Carballido
Felipe Calvo
12 ferrados de centeo

Sisto (hoxe Pedregal)
Domingo Garabán
56 ferrados de centeo e un carro de palla

Ortoño
Manuel Rodríguez
169 ferrados de centeo e un carro de palla

Castrigo (parte)
José Martelo
66 ferrados de centeo

Sisalde (a metade)
José Sebe
134 ferrados de centeo

Sisalde
Gabino Amigo
4 ferrados de centeo

A Cahela
José Miraso
9 ferrados de centeo

Bertamiráns (parte)
José Patrón
94 ferrados de centeo, unha marran e dúas galiñas

Instrumento
Manuel do Pazo
24 ferrados de centeo

Lapido (parte)
Manuel Lapido
293 ferrados de centeo

Monte Castrallón
Manuela Cabo
½ ferrado de centeo

Agro da Chousa do Batán
Ignacio Pachón
8 ferrados de centeo

Total
1488,5 ferrados de centeo, máis 6 carros de palla, unha marran e dúas galiñas

O cabido tiña rendas semellantes no Casal, Bertamiráns, Condomiña e nas dúas Punxeiras, ademais dos conventos de Conxo, Belbis, e outros.