Historia dos párrocos de Ortoño IV

Século XX

Desaparecido en 1894 D Bernardo Crespo Varela toma o seu relevo D. José Sanmartín Coto, que estivo en Ortoño case 40 anos. Anque parece que a igrexa era semellante a actual, D José no largo período do seu ministerio aínda fíxoo moitas obras.

D. José Sanmartin Coto, párroco de Ortoño de 1894 a 1932

A primeiros do século XX, concretamente en 1903 reconstruíronse os altares laterais, de San Xosé e o Santo Cristo da Caridade, con elementos antigos e outros máis modernos. Tamén se cubriron os altares pétreos da Inmaculada e do Rosario, con altares de madeira de estilo neogótico.
Pero a obra máis impórtante levada a cabo neste período, como non podía ser de outra forma, foi a conclusión da cuberta abovedada do templo. Referímonos a parte que vai do cruceiro á tribuna, e que ata 1916 estaba composta por un tellado de madeira de castaño, que tiña xa máis de 50 anos. Por aquel entón a opinión xeneralizada era a de renovar o tellado por outro de madeira, pero o párroco propuxo ós feligreses facer unha bóveda de ladrillo, que sostivese o tellado de unha forma definitiva. Triunfou a idea e foi financiada por donativos, tanto dos feligreses residentes como os emigrados en diversos lugares de América. Con motivo de esta obra tamén se trasladou a imaxe pétrea de San Cipriano a unha ornacina situada entre a bóveda do cruceiro e a nave da igrexa. En 1928, tamén con axudas dos inmigrantes de Arxentina, fíxose o zocalo interior da igrexa.D. José Sanmartín ó vir como párroco a Ortoño, trae con el como era habitual a súa familia, entre a que se encontraba o matrimonio formado por seu irmán. Deste xeito ós poucos anos de ter chegado nácelle un sobriño, D José Sanmartin Chao, que co tempo tamén chegaría ser cura, é a morte de seu tío en 1932 sería nomeado administrador da parroquia ata 1940 en que é trasladado ó arciprestazgo do Salnés. O seu predecesor, nos últimos dous anos da vida de seu tío, de 1930 a 1932, fórao un veciño da parroquia, máis concretamente do lugar das Cortes, referímonos a D. Manuel Freire Salaño, que tamén fora ecónomo de Santa Mariña de Ribasar, no concello de Rois.

D. José Sanmartin Chao, ecónomo de Ortoño de 1932 a 1940

A Sanmartin Chao, ven a sustituilo D. José Landeira Moure, a título de párroco durante toda a década dos 40. A este sucedeuno tras un breve período de transición no ano 1951 en que Ortoño foi encargada ó párroco de Bugallido D. Cipriano Reiriz, e a D. Luís Jesús López Mera, D Juan Bueno Bueno como párroco e a seu tío D. Carlos Bueno Rodríguez, como coadxutor.
Do tempo de D. Juan data a construcción do cemiterio parroquial actual, proxecto que tomou moi en serio dende a súa chegada a Ortoño. Nese momento víñase enterrando no adro da igrexa dende a metade do século XIX, e o caso é que cara 1960 a poboación de Ortoño medrara tanto que era a parroquia máis poboada da bisbarra, exceptuando a San Xoán de Calo, incluso máis que Bastavales e Os Anxeles, quedando o adro pequeno para enterrar nel. Deste xeito, conseguiu financiar a compra dos terreos e a construcción do campo santo. Tamén construíu un local parroquial no que se facían representacións teatrais, proxectábanse películas, e durante moitos anos funcionou como escola de preescolar.

D. Juan Bueno Bueno, párroco de Ortoño de 1951 a 1964

D Juan morreu en 1964 por mor de un accidente. O seu sucesor foino D. Manuel Campos Varela, tamén a título de párroco, e que rexeu a parroquia ata 1999, ano no que morreu. D Manuel continuou a construcción do cemiterio, e tamén é da súa época a ampliación que se fixo na zoa sur. Dos derradeiros anos do seu ministerio é a instalación do reloxo da igrexa.

D. Manuel Campos Varela, párroco de Ortoño de 1964 a 1999. (Foto de 1940)

D. Manuel foi axudado primeiro, e despois sustituido por D. Jesús González Castro como administrador parroquial dende 1997.