domingo, 7 de noviembre de 2010

As castañas

De seguro que non é a primeira vez que escoitamos ou sentenciamos aquel refrán que di: “polo San Martiño, castañas e viño”. Alude así, este anaco de sabiduría popular ós produtos típicos deste tempo do ano. Non é esta a única frase que describe este tempo: en novembro a matanza e encher a panza...


Certamente o mes de novembro é de magostos pero, a parte dos profanos que se organizan na casa ou nos “soutos” desde outubro a novembro, existen tamén un magosto relacionado cos defuntos, que se celebra en torno a festa de Todos os Santos. Una costume estendida por toda España e hasta en Italia, comer castañas cocidas ou asadas nese día. Temos oído as persoas maiores como tal día un de novembro, rigorosamente e invariablemente, cada familia na súa casa comía unha potada de castañas cocidas. Igual de típico é a confección de colares de zonchos (castañas cocidas con casca), que logo acaban tamén comidos.

Sen dubida, estes costumes veñen dunha época na que a castaña tiña un lugar máis importante na dieta dos nosos devanceiros. Ata non hai máis de cen anos, antes da grande expansión do cultivo da pataca, a castaña ocupaba o seu lugar. Antes da enfermidade da tinta que fixo secar moitos soutos, a castaña era un alimento básico na alimentación. Tanto é así que recollíanse e sacábanlles a casca e secábanse para que se gardaran no inverno. A estas castañas chamábanse “maias”, quizais por seren da terra da Maía, quen sabe. En ausencia de patacas, cando se facía o caldo sen carne nin unto, en coáresma, aquelas castañas maias dábanlle unha cor negra.

Hai quen di que na nosa cultura estas costumes simbolizan a vida perdurable dos defuntos por medio de prantas sempre verdes e lonxevas. O castaño, unha das árbores máis lonxevas da flora atlántica é un acertado símbolo da eternidade. Así pois, comer castañas o día de Todos os Santos, ademais de ser un auténtico pracer culinario, equivaldría a unha manifestación pública da fe na vida eterna. Si, porque si o pensamos un pouco, as castañas eran o que máis tiñan comido os nosos devanceiros.

No hay comentarios:

Publicar un comentario