As xurisdiccións antigas da Maía XI

O Couto de Francos e a súa extensión.

Recabar novas precisas sobre o estado das cousas no pasado non soe ser doado. As veces as fontes cas que un traballa soen ser parciais, mostrando unha realidade por tanto falsa do paso do tempo. Por iso é interesante contrastar a información con todos os documentos que traten determinado asunto ou tema para poder achegarnos mellor a cuestión a estudiar.

Un dos temas máis interesantes que tratamos neste blog, é descubrir os límites precisos das antigas divisións do territorio, e por tanto tamén das actuais. Así no artigo das xurisdicións antigas da Maía X, falabamos do coto de Francos como un territorio que supoñiamos supeditado o lugar de Francos, xa que tampouco tiñamos, das fontes que empregabamos, datos que nos fixeran pensar o contrario.

Sen embargo, o padrón de calle hita de 1708 do arcebispado de Santiago, descúbrenos interesantes novas sobre este antigo coto de San Paio de Antealtares que despois caeu nos estados de Altamira. Neste censo, ó referirse a este coto, tomase referencias dos veciños non soamente do lugar de Francos, senón tamén dos de Vilar, dun lugar chamado Pica el Gallo e de Bascoas.

Cruceiro medieval do lugar de Francos, na parroquia de San Xoán de Calo.
Foto:http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Cruceiro_en_R%C3%BAa_de_Francos%2C_Calo%2C_Teo.jpg/800px-Cruceiro_en_R%C3%BAa_de_Francos%2C_Calo%2C_Teo.jpg

Francos e Vilar pertencen a Calo, e seguramente Pica el Gallo do que falamos xa en outra entrada ó falar de un enorme marco de deslinde cas armas dos moscoso. Pica el Gallo é un topónimo ó estilo do de Cantalarana, que temos na parroquia de Ortoño. Trataríase de un asentamento de colonos de un dominio que dataría dos s. XVI ou XVII, xa que empregan o castelán moderno.

O sorprendente, e o que non sabiamos, era que o coto chegaba ata Bascuas, que pertence a parroquia padronesa de Santa María de Cruces, (ou sexa a da Escravitude), facéndoo moito máis grande en extensión.

Deste xeito xa se modifica sensiblemente o mapa das xurisdicións da Maía. Sen embargo habémolo de deixar así ata tratar algún novo descubrimento máis que tiramos deste antigo e interesante padrón de 1708.